Sound Gallery of Athens
Audio Vision Art
Luxman 550-AX
Η μεγάλη κυρία του ιαπωνικού hi-fi ξαναγράφει ιστορία σε τελείως άλλες συνθήκες από αυτές που επικρατούσαν 90 χρόνια πριν, όταν ξεκίνησε το 1925 ως εισαγωγέας ραδιοφωνικού εξοπλισμού από τις ΗΠΑ και, στη συνέχεια, ως κατασκευαστής μετασχηματιστών και ηλεκτρονικών εξαρτημάτων. Γνώρισε τις μεγάλες δόξες της κατά την έκρηξη της ροκ και ποπ σκηνής γύρω από τη δεκαετία του 70 χάρη κυρίως στους λαμπάτους ενισχυτές της και ακολούθησε την γενικότερη πτώση της ποιότητας (σε ήχο και μουσική) από τα μέσα της δεκαετίας του 80 και ύστερα στα πλαίσια της εμπορικής Alpine, από την οποία αποδεσμεύτηκε στα μέσα της δεκαετίας του 90. Έκτοτε αποσύρθηκε σιγά-σιγά από τις διεθνείς αγορές και παρέμεινε μια ακραιφνώς audiophile μάρκα που περιόρισε το ενδιαφέρον της στην ντόπια αγορά της Ιαπωνίας, για να κάνει ένα διακριτικό comeback στη Δύση τα τελευταία χρόνια υπό την σκέπη της IAG (Quad, Audiolab, Wharfedale κλπ). Η σημερινή γκάμα της είναι πολυπληθής και περιλαμβάνει τα πάντα (εκτός από ηχεία), από ενισχυτές με τρανζίστορ και λυχνίες, πικάπ και ψηφιακές πηγές (player και USB DAC) μέχρι καλώδια. Η εταιρία προσφέρει συσκευές τόσο με ρετρό όσο και με σύγχρονη εμφάνιση και είναι από τις λίγες που κατεβάζουν στην αγορά ολοκληρωμένους ενισχυτές με τρανζίστορ σε τάξη Α χαμηλής ισχύος (υπάρχουν και τα μοντέλα σε τ.ΑΒ με 100W), κυνηγώντας το ηχόχρωμα και την ηχητική αγνότητα. Ο L550AX είναι ένας από αυτούς και αποδίδει 20Wrms που μπορεί να ακούγονται λίγα αλλά στην πράξη είναι εξαιρετικά ικανά κατά την οδήγηση δύσκολων ηχείων. Φυσικά υπάρχουν και πολύ ισχυρότεροι τελικοί ενισχυτές σε ανώτερες κατηγορίες τιμών, όμως το ενδιαφέρον μας λογικά επικεντρώνεται στην κατηγορία γύρω από τις 5.000€ που είναι ιδιαίτερα δημοφιλής. Ο L550AX είναι ο δεύτερος στην ιεραρχία ολοκληρωμένος της Luxman, με επικεφαλής τον L590AX που αποδίδει 30Wrms σε τάξη Α και εξοπλίζεται με καλύτερα υλικά στα σημεία και μια δεύτερη XLR είσοδο.
Luxman’s Custom Parts Inside!
Η εταιρία κατασκευάζει πολλά από τα εξαρτήματα μόνη της ή τα παραγγέλνει με βάση τις προδιαγραφές της (custom) από την ντόπια αγορά, ενώ στηρίζει την ηχητική της φιλοσοφία σε ιδιαίτερες τεχνικές σχεδίασης, όπως είναι η τεχνική ανάδρασης με επιστροφή “μόνο της παραμόρφωσης” ODNF και η ηλεκτρονική ρύθμιση στάθμης LECUA. Μετά την επαφή μου με τον L550AX, μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως δεν θυμίζει τίποτε άλλο στην αγορά. Είναι ένας ήχος αφάνταστα ικανός στα επιμέρους αλλά καθόλου “εμπορικός”, έτσι όσοι περιμένουν ένα εύκολο στο αυτί, γλυκό και πληθωρικό ηχητικό αποτύπωμα, θα απογοητευτούν. Όσοι, πάλι, ψάχνονται χωρίς προκαταλήψεις στο θέμα “ενισχυτής” και απαιτούν τη μέγιστη δυνατή αγνότητα και ουδετερότητα στον ήχο χωρίς θυσίες στην οδήγηση, εδώ θα βρούν έναν ιδανικό υποψήφιο για την επόμενη αγορά τους.
Όλοι οι ολοκληρωμένοι ενισχυτές της Luxman ενσωματώνουν και προενισχυτή phono τόσο για κεφαλές moving coil όσο και moving magnet, ρυθμιστικά πρίμων και μπάσων, έξι εισόδους εκ των οποίων η μια XLR, balance, καθώς και tape/record out. Επιπροσθέτως, επιλογέα ζεύγους ηχείων Α / Β ή και των δύο ταυτοχρόνως. Όσο για τους πιο ‘purists’ που θεωρούν πως κάτι τέτοιο δεν συμβαδίζει με τις προτιμήσεις τους, υπάρχει η επιλογή παράκαμψης του κόμβου των ρυθμιστικών όπως και της προενίσχυσης.
Seventies comeback
O L550AX είναι ένας… κανονικός ολοκληρωμένος ενισχυτής, όπως ο προσωπικός μου Sansui AU505 από τα seventies: Έχει δηλαδή μπάσα, πρίμα, balance και loudness, επιλογέα ηχείων, έξοδο ακουστικών, phono stage και tape loop. Ο Sansui έχει βέβαια και είσοδο μικροφώνου αλλά δεν έχει δυνατότητα να ενισχύσει κεφαλές κινητού πηνίου. Μην σνομπάρετε αυτές τις ρυθμίσεις και τις δυνατότητες, μπορεί κάποτε να τις χρειαστείτε! Τα ρυθμιστικά τονικότητας στον Luxman δεν είναι εκεί για λόγους νοσταλγίας αλλά δουλεύουν με εξαιρετική αποτελεσματικότητα και ευκρίνεια, επιτρέποντάς σας να φέρετε την τονικότητα της κάθε ηχογράφησης ή του ηχείου σας ακριβώς στα γούστα σας. Για τους πιο ανήσυχους, υπάρχει το πλήκτρο που τα απενεργοποιεί (Line Straight) ενώ με ένα ακόμη πλήκτρο αποσυνδέεται ο τελικός ενισχυτής από τον προενισχυτή και ενεργοποιούνται οι ανεξάρτητες είσοδοι και έξοδοι (pre out/power in) που βρίσκονται στην πλάτη του. Τα δύο μεγάλα όργανα απεικόνισης της ισχύος ολοκληρώνουν την δελεαστική εικόνα του ενισχυτή και, παρότι παραπέμπουν σε γνωστούς κατασκευαστές, πολύ δύσκολα θα κατηγορήσει κάποιος την πρωτοπόρο Luxman για μίμηση του ανταγωνισμού. Η εξαιρετική εικόνα ποιότητας που αποπνέει και η παραμικρή λεπτομέρεια της πρόσοψης συνεχίζεται και στο εσωτερικό του ολοκληρωμένου. Σε γενικές γραμμές, μιλάμε για ένα κτήνος από την άποψη της τροφοδοσίας, με εξαιρετικό διαχωρισμό των επιμέρους τμημάτων και ένα επίπεδο τάξης που αξίζει βραβείο. Ο μεγάλος custom μετασχηματιστής με τα ανεξάρτητα τυλίγματα για τα δύο κανάλια και την προενίσχυση στηρίζεται σε δύο ολοκληρωμένες γέφυρες ανόρθωσης επάνω σε δική τους ψύκτρα και τέσσερις ηλεκτρολυτικούς των 10.000μF με το λογότυπο της Luxman. Το phono stage είναι πλήρως θωρακισμένο στο πίσω μέρος του σασί, όπου βρίσκεται και η προενίσχυση, σαφώς διαχωρισμένη από τα στάδια ισχύος. Στο μπροστινό τμήμα, πίσω από την πρόσοψη, βρίσκονται όλα τα κυκλώματα ελέγχου του σήματος ενώ τα τελικά στάδια και οι μεγάλες ψήκτρες καταλαμβάνουν τα δύο ακραία τμήματα, όπου βρίσκουμε δύο ζεύγη διπολικών τρανζίστορ ισχύος στο κάθε κανάλι. Το σχεδόν 25 κιλών μηχάνημα παρουσιάζει εξαιρετική ακαμψία στο σασί του και η γενική αίσθηση που σου αφήνει είναι πως το έχουν κατασκευάσει όπως τον παλιό, καλό καιρό ώστε να αντέξει για πολλές δεκαετίες χρήσης.
“Σε γενικές γραμμές, μιλάμε για ένα κτήνος από την άποψη της τροφοδοσίας, με εξαιρετικό διαχωρισμό των επιμέρους τμημάτων και ένα επίπεδο τάξης που αξίζει βραβείο.”
Ατελείωτη ακρίβεια
Παρέλαβα τον Luxman λίγο πριν μπει το 2016 γεμάτος ενθουσιασμό, αφού οι αναμνήσεις μου από ενισχυτές solid state σε τάξη Α (Sugden, Accuphase κλπ) άφηναν υποσχέσεις για μια…. εορταστική ηχητική ποιότητα, γεμάτη “βεγγαλικά” και show. Τελικά, ο L550AX έπαιξε ελάχιστα κατά τη διάρκεια εκείνων των ημερών καθώς αποδείχτηκε ψυχρότερος κι από τον χειμωνιάτικο καιρό, χωρίς ηχοχρωματική συνοχή, συναίσθημα και ρυθμό. Επέμενε σε αυτό το στυλ, με ασύνδετες συχνοτικές περιοχές, άδειο χαμηλό, μουντές μεσαίες και στεγνά πρίμα και ήμουν έτοιμος να τον επιστρέψω όταν, ένα βράδυ, έλαμψε ξαφνικά από μουσικότητα και παραδεισένια διαφάνεια. Αυτό κράτησε 20 λεπτά και μετά πάλι τα ίδια… Από την αντιπροσωπεία με είχαν βέβαια ενημερώσει πως “είχε κάποιες ώρες” λειτουργίας και θεώρησα πως τα χειρότερα είχαν παρέλθει αλλά έσφαλα: τέτοια αστρωσιά δεν έχω ξανασυναντήσει ποτέ μου! Νόμιζα δηλαδή πως ήταν είτε χαλασμένος είτε το μεγαλύτερο ανέκδοτο της σύγχρονης audio παραγωγής. Τελικά, ήταν το ασχημόπαπο που έγινε κύκνος! Μετά από ένα μήνα ακροάσεων, λοιπόν, τείνω να πιστέψω ότι είναι ένας από τους πιο αληθινούς ενισχυτές της αγοράς, ανεξαρτήτως τοπολογίας! Βέβαια, για να τον λατρέψει κανείς όπως του αξίζει, θα πρέπει να ξεπεράσει κάποιες προκαταλήψεις και κυρίως αυτές που αφορούν την ποσότητα/παρουσία του χαμηλού και τη ζεστασιά στις μεσαίες συχνότητες, τομείς όπου συχνά οι κατασκευαστές μας κακομαθαίνουν, καθιστώντας πιο εύηχες τις τυπικές ηχογραφήσεις και πιο εύκολο το φάσμα σε ένα μέσο χώρο ακρόασης. Ο L550AX δεν τα κάνει αυτά, εδώ που τα λέμε δεν κάνει τίποτε δικό του κι όμως έχει ένα εντελώς “προσωπικό” στυλ παιξίματος που δύσκολα μπορεί να κατηγοριοποιηθεί. Το βαθύ μπάσο, καταρχήν, δίνει ρέστα σαν ωμή πίεση/δύναμη και είναι πεντακάθαρο, δεν απλώνει όμως σαν χαλί στον χώρο, εξαφανίζοντας έτσι βουητά, ασάφειες και συντονισμούς. Πιο πάνω, μετά τα 50Hz και μέχρι το κάτω όριο της μεσαίας, φουσκώνει φυσιολογικά χωρίς πάχη και βγάζει κορυφαία μέτωπα, αλλά ποτέ δεν φαρδαίνει για να δημιουργήσει την πελώρια εικόνα. Είναι προφανώς τάχιστο αλλά ποτέ βιαστικό και πάντα μέσα στο χρόνο. Παρόμοια εικόνα έχουν τα πρίμα, εξόχως γρήγορα κι αυτά, απαλά και αέρινα, με κορυφαία έκταση και καθόλου χρώμα δικό τους. Αρμονικές υπάρχουν βέβαια σε αφθονία στις λεπτομέρειες των πρίμων, αλλά δεν έχουν τον βαθύ κορεσμό που έχουμε συνηθίσει από την τάξη Α. Αντίθετα, έχουν τρομερό άνοιγμα και όγκο, ποτέ δεν ακούγονται μικρά και πάντα βρίσκονται κοντά στις μεσαίες ως αδιάσπαστη ολότητα. Ενώ λοιπόν μπάσα και πρίμα δείχνουν να εμφανίζονται και να αποσύρονται σε χρόνο dt, χαρίζοντας μια αέναη κίνηση και ροή, οι μεσαίες εμφανίζονται εντελώς ελεύθερες και χωρίς στρες, σχεδόν χορευτικές και χωρίς καμία χειραγώγηση-διαμόρφωση από τα τεκταινόμενα στα άκρα του φάσματος. Αυτό δεν το έχω ξανακούσει ποτέ, να αναπαράγονται δηλαδή οι ταχύτητες των οργάνων της μεσαίας με τρόπο ανεπηρέαστο από την απόσβεση στα μπάσα και τα πρίμα. Ένας ενισχυτής με πληθωρικό χαμηλό και γλυκά πρίμα τείνει να κάνει πιο ατμοσφαιρικές και παχιές/αργές τις μεσαίες, ένας με πολύ γρήγορο χαμηλό τείνει να τις λεπτύνει/επιταχύνει κ.ο.κ. Φανταστείτε κάτι σε τριενίσχυση χωρίς τα προβλήματα ομοιογένειας. Συνεπακόλουθα, δεν υπάρχει μια ενιαία αίσθηση ροής ή τίμπρου που χαρακτηρίζει τον ενισχυτή αλλά κάθε ηχογράφηση έχει τη ροή και το τίμπρο της! Αν με αυτό τον τρόπο επεξεργασίας του Luxman χάνεται κάποια πληροφορία ρυθμικής ανάπτυξης, αυτό είναι κάτι που μένει να αποδειχτεί, ωστόσο ο χρονισμός του ενισχυτή είναι επιπέδου textbook και η εστίαση, η άρθρωση και η καθαρότητα που προσφέρει είναι από άλλο πλανήτη. Προσωπικά, δεν άργησα να συνηθίσω το στυλ του και να επικοινωνήσω μουσικά με τα αγαπημένα μου έργα, βρήκα δε στην πορεία ένα σωρό πτυχές των ηχογραφήσεων που μου ήταν άγνωστες ενώ οι πραγματικά καλές ηχογραφήσεις έχουν την τιμητική τους. Ο ενισχυτής, απλά, δεν μου πούλησε τζάμπα γλύκα για να με δεσμεύσει συναισθηματικά και να τον βαρεθώ στη συνέχεια, με κρατούσε διαρκώς on the edge και, τελικά, με ανάγκασε να ωριμάσω ως ακροατής και να τον ακούσω ως live, κάτι που δεν πρέπει να απέχει και πολύ από την πραγματικότητα. Ο L550AX είναι βέβαια τονικά ένας Σπαρτιάτης όπως θα έχετε καταλάβει, έχει όμως τόση πληροφορία και τέτοια ακρίβεια που σε σκλαβώνει. Αν μπορούσα να τον παρομοιάσω με κάτι, αυτό θα ήταν ένα ηλεκτροστατικό ηχείο: άπαχος, σημειακός, πεντακάθαρος και απαραμόρφωτος, με σαφήνεια για βραβείο. Διαφέρει στα γκάζια και τις δυναμικές όπου, παρέα με ευαίσθητα ηχεία με μεγάλα γούφερ, δίνει ρέστα ενώ τρελαίνεται να παίζει δυνατά. Στις ίδιες συνθήκες και σε χαμηλές στάθμες ακρόασης παραμένει πολύ καθαρός και αναλυτικός, όμως σε αναγκάζει να προσθέσεις λίγα μπάσα και πρίμα για να ακούσεις σωστά αλλά, πρώτον, τα ρυθμιστικά του είναι κορυφή ως διαφάνεια και ακρίβεια ρύθμισης και, δεύτερον, η ακοή μας σε χαμηλές στάθμες είναι αναίσθητη στα άκρα του φάσματος, άρα ο ίδιος δεν φταίει σε κάτι. Το πόσο καλός είναι το κατάλαβα όταν τον επέστρεψα και μου έλλειψε ενώ, επιστρέφοντας στις αναφορές μου, συνειδητοποίησα ότι, εκτός από μια επιπλέον δόση ρευστότητας στις μεταβατικές που θα μου ήταν ευπρόσδεκτη, ουσιαστικά είναι αλάνθαστος. Ωραίο είναι λοιπόν (διαπιστώνω για μια ακόμη φορά) αυτό το χόμπι: πάνω που νομίζεις ότι τα έχεις ακούσει όλα, έρχεται ένας Luxman και σου δείχνει ότι υπάρχει κι άλλος δρόμος για την ηχητική ευτυχία, που μάλιστα παραμένει προσιτός στους περισσότερους από εμάς.
“Το σχεδόν 25 κιλών μηχάνημα παρουσιάζει εξαιρετική ακαμψία στο σασί του και η γενική αίσθηση που σου αφήνει είναι πως το έχουν κατασκευάσει όπως τον παλιό, καλό καιρό ώστε να αντέξει για πολλές δεκαετίες χρήσης.”
Σύστημα δοκιμής: ψηφιακές πηγές Gold Note Koala, Line Magnetic 502CA, ενισχυτές Unico 150, Gold Note S-3 Signature, Sansui AU-505 (mod), KingRex T20+PSU, ηχεία Ocellia Calliope.30 Signature, DIY βάσει Fostex, καλώδια ρεύματος & accessories Ringmat Developements
Luxman L550AX, ολοκληρωμένος ενισχυτής 2x20Wrms σε τάξη Α, σχεδίαση-κατασκευή στην Ιαπωνία. Τιμή: 5.800€, Αντιπρόσωπος: Sound Gallery, τηλ. 210.6049.340
Paris Kotsis
