Βινύλιο, λυχνίες, χοάνες κλπ. Αρκετά πιέστηκαν τα τελευταία χρόνια οι οπαδοί του “bits are bits” μέχρι να χωνέψουν – χωρίς ακριβώς να είναι σε θέση να εξηγήσουν – το αναμφισβήτητο γεγονός πως κάθε τι το ψηφιακό έχει τον ήχο του, από τον DAC και το πρόγραμμα αναπαραγωγής μέχρι το καλώδιο USB. Και σαν να μην έφτανε αυτό, να τώρα που οι “αρχαίες τεχνολογίες” κάνουν δυναμικό come back. Ας μην έχετε καμία αμφιβολία πως εκτός του βινυλίου, το εξίσου ισχυρό μικρόβιο των ενισχυτών SET έχει χτυπήσει για τα καλά την κοινότητα της προσωπικής ακρόασης (βλέπε και Viva Soloist). Αργότερα θα έρθουν και οι χοάνες, όταν σημάνει η ώρα για τη νέα γενιά να βγάλει τα ακουστικά και να καθίσει αναπαυτικά στο σαλόνι της. Οι νέοι audiophile που μεγάλωσαν στο σύγχρονο Διαδίκτυο είναι λογικό να μην έχουν εμπειρία με τα ηχητικά και γι’αυτό προσπαθούν να “σιγουρευτούν” πριν αποδεχτούν ή επιλέξουν κάτι, έτσι στις αρχές ζητούσαν διαρκώς “αποδείξεις”.
Ζητούσαν δηλαδή νούμερα, όπως ας πούμε συμβαίνει με τον χώρο της αυτοκίνησης, όπου το 0-100 και οι ρεπρίζ δεν μπορεί παρά να λένε την αλήθεια. Τώρα πια αυτή η τάση έχει υποχωρήσει, αφού ακόμη και ο στοιχειώδης συνειρμός με τα bits αποδείχτηκε φιάσκο. Στις παραμορφώσεις θα κωλώσουμε; “Βάλε βινύλιο, φίλε, να γλυκαθεί η ψυχή μας” και “πω διαφάνεια αυτός ο single-ended” είναι μερικές από τις ατάκες που δίνουν το στίγμα στα ξένα forum. Βλέπετε, η έλλειψη εμπειρίας των νέων μπορεί να λειτουργεί και θετικά αφού το αυτί τους δεν είναι δεσμευμένο σε προκαταλήψεις, οπότε το’χουν εύκολο να νιώσουν τη διαφορετικότητα (λέγε με και αυθεντικότητα) των “αρχαίων τεχνολογιών”. Γι’αυτούς, λοιπόν, ανοίγονται πελώριοι ορίζοντες διότι πλέον “όλα παίζουν” στη λίστα των υποψήφιων αγορών (λεφτά να υπάρχουν μόνο, δηλαδή δουλειές, διότι στις δυτικές κοινωνίες σήμερα έχουν πέσει οι μάσκες και πλέον βιώνουμε την παρακμή του κράτους και το απώγειο της εκμετάλευσης του εργαζόμενου). Μέχρι λοιπόν να αρχίσουν να ξεδιαλέγουν τους πιο ικανούς κατασκευαστές, ανάμεσα στο τεράστιο πλήθος που διεκδικεί την προτίμησή τους, οι νέοι θα ζήσουν μια πολύ όμορφη περιπέτεια ανακάλυψης ήχων, ηχητικών νοοτροπιών αλλά και της προσωπικής τους οπτικής περί φυσικότητας του ήχου.
Για εμάς τους παλαιότερους, πάλι, η κατάσταση δεν είναι και τόσο ρόδινη αφού ο κορεσμός και η ματαιοδοξία μας έχουν χτυπήσει προ πολλού την πόρτα. Και για εμάς λεφτά δεν υπάρχουν, τώρα πια, αλλά τουλάχιστον έχουμε συνειδητοποιήσει ότι μια υψηλή τιμή πώλησης δεν φέρνει απαραίτητα την ηχητική ευτυχία, αν μη τι άλλο επειδή το target group του ultra hi-end είναι πια τα μεγαλοστελέχη της Ασίας και όχι ο εργαζόμενος μουσικόφιλος. Έχουμε όμως ταλαιπωρηθεί αρκετά από φθηνούς κινέζικους λαμπάτους και έχουμε αποδεκτεί ότι το “καλό & προσιτό” SET αποτελεί μια ουτοπία. Κρίμα, έτσι μένει η δουλειά στη μέση διότι στο κάτω-κάτω, φθηνά και καλά πικάπ υπάρχουν ένα σωρό, παίρνεις ένα Dual CS-505 ή ένα Project RPM 3 Carbon και κάνεις τη δουλειά σου μια χαρά. SET, όμως, καλό και φθηνό, δεν υπάρχει για να τα ταιριάξεις και να πεις “αντίο” στη ματαιοδοξία του mainstream ήχου. Μπορείς πάντα να τη βγάλεις καθαρή με κάποιον πεντοδικό/ultalinear single-ended με λίγη ανάδραση, όπως οι Unison και οι Audion, αλλά στα SET οι Ευρωπαίοι σιωπαίνουν (διότι ξέρουν ότι δεν έρχονται φθηνά) και πλέον η αγορά σε τέτοια εξωτικά ενισχυτικά κινείται κοντά στα δέκα χιλιάρικα (για αρχή). Μέχρι σήμερα, μόνο κάποιες κινεζικές κατασκευές έστεκαν αξιοπρεπώς μέχρι το πεντοχίλιαρο αλλά κι αυτές στην ουσία είναι μάλλον “παιχνίδια”, με λιγότερο ειδικό βάρος ακόμη και σε σχέση π.χ με τον εισαγωγικό Simply Italy.
Line Magnetic 518IA , Single Ended Triode 845 Integrated Amplifier
Η τρέλα δεν κρύβεται
Για να το θέσουμε απλά, λοιπόν, τίποτε καλό δεν μπορεί να προκύψει από μια μονάδα μαζικής παραγωγής ενισχυτών λυχνίας generic τύπου. Ένας SET που κατασκευάζεται υπό τέτοιες συνθήκες, πόσο μάλλον, θα έχει πολύ θόρυβο και παραμόρφωση, παχιά μπάσα και κουρεμένα πρίμα και θα σου δίνει μόλις μια μικρή υπόνοια των πραγματικά τεράστιων δυνατοτήτων της τοπολογίας. Μπορεί να χορταίνει το μάτι, αλλά το αυτί δεν θα αργήσει να τον απορρίψει και μέχρι το μυαλό να αντιληφθεί τι γίνεται, θα έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος και χρήμα. Δεν υπάρχει λοιπόν ελπίδα, κάποιο φως στην άκρη του τούνελ; Κι όμως υπάρχει και λέγεται Line Magnetic! Τι είναι πάλι τούτο, θα αναρωτηθείτε. Είναι η εκδίκηση του… Σύμπαντος, που προίκισε δυο αδέλφια από τη Νότια Κορέα με σπάνια ταλέντα και αρκετή τρέλα, ώστε να επιχειρήσουν να αλλάξουν τους κανόνες που θέλουν τα καλά SET πανάκριβα. Οι άνθρωποί μας έχουν μεγάλη τρέλα με τα πρώιμα διαμάντια της Western Electric, επισκευάζουν τα original και κατασκευάζουν ρέπλικες εδώ και πολλά χρόνια με μεγάλη επιτυχία και σχετικά πρόσφατα παρουσίασαν τις δικές τους σχεδιάσεις για το ευρύ κοινό, στις οποίες ανήκουν τα μηχανήματα που δοκιμάζουμε εδώ. Όταν παρέλαβα τον ολοκληρωμένο 518 ΙΑ για τη δοκιμή αυτή, η αλήθεια είναι ότι είχα διαβάσει ελάχιστα για την εταιρία και περίμενα ένα ακόμη γενικόλογο προϊόν με εμφανείς αδυναμίες, που θα το βαριόμουνα εντός ολίγων λεπτών. Ευτυχώς, μαζί με τον ενισχυτή πήρα και το ασορτί CDplayer/USB DAC, το LM-515CD, το οποίο έμοιαζε πολλά υποσχόμενο χάρη στη φήμη του αντίστοιχου μετατροπέα LM-505CA που μου είχε κάνει πολύ θετική εντύπωση στην πρόσφατη έκθεση της Αθήνας.
Ταυτότητα
Και τα δύο μηχανήματα είναι πολύ γουστόζικα, χάρη στις χρυσαφί προσόψεις τους και τα χορταστικά ασημί μεταλλικά πλήκτρα/ρυθμιστικά για τους χειρισμούς, που “δένουν” χρωματικά με τα υπόλοιπα ανοιχτόχρωμα μεταλλικά τμήματα. Αλλά και σε μαύρο γυαλιστερό φινίρισμα δεν είναι άσχημα, απλώς πιο συνηθισμένα. Παρατηρώντας τον ενισχυτή, το βλέμμα πέφτει προφανώς επάνω στο αναλογικό όργανο που δείχνει την ισχύ που περνάει στα ηχεία και δίνει ένδειξη της πόλωσης των 845 της εξόδου, όταν πιεστεί ο μικρός διακόπτης δίπλα σε κάθε λυχνία ισχύος. Η ρύθμιση γίνεται από δύο βίδες εμπρός από τις λυχνίες ενώ υπάρχουν κι άλλες δύο “hum balancer” που δεν έχω ξανασυναντήσει και δεν τις πολυπείραξα, αφού δεν είχα κάποιο πρόβλημα ησυχίας με τον ενισχυτή. Το σχέδιο του 518ΙΑ περιλαμβάνει μια 5AR4 στην ανόρθωση, μια 12ΑΧ7 μικρή διπλοτρίοδο στην είσοδο και μια 6Π3Π στην οδήγηση, θέση που μπορεί να δεχτεί αρκετές ακόμη πεντόδους όπως 6L6, EL34 κλπ. Υπάρχου τρεις έξοδοι για ηχεία 4, 8 και 16Ω και τηλεχειρισμός. Οι μετασχηματιστές είναι όλοι τύπου ΕΙ και ο κατασκευαστής δίνει μια αρκετά πλατιά απόκριση μέχρι τα 50KHz με πολύ καλή ησυχία (87dB) και ισχύ στα 22W με μόλις 1% παραμόρφωση, νούμερα πολλά υποσχόμενα… που όμως έπρεπε να “αποδειχτούν” και στην πράξη.
Το ψηφιακό player, από την πλευρά του, μοιάζει αρκετά με τον ανεξάρτητο DAC της εταιρίας. Χρησιμοποιεί δύο μετασχηματιστές τροφοδοσίας (τετράγωνο και τοροειδή, για τα αναλογικά και τα ψηφιακά, αντίστοιχα) και φέρει το γνωστό ESS9016 της Sabre. Έχει όμως μόνο λαμπάτη έξοδο (λυχνίες 6ΚΖ8) και μόνο USB2.0 είσοδο (192KHz), ενώ ο μετατροπέας έχει επιπλέον λαμπάτη ανόρθωση, επιλογή εξόδου solid state και όλες τις S/PDIF εισόδους. Οι Κορεάτες χρησιμοποιούν τράνσπορτ της Sony που είναι κλεισμένο σε δικό του θάλαμο ώστε να μην μαζεύει σκόνη και δίνουν το ψηφιακό σήμα, είτε του CD είτε της USB, σε όλων των τύπων τις εξόδους, ακόμη και AES/EBU. Η γενική αίσθηση των κατασκευών είναι άριστη, δεν υπάρχουν πουθενά προχειρότητες και το ίδιο ισχύει για την ποιότητα των υλικών και του μονταρίσματος στα εσωτερικά τους, ακόμη και για τον ενισχυτή που είναι κυρίως στο χέρι (hardwired). Έμεινα βέβαια με την απορία, τι σημαίνουν οι επιγραφές στα δύο περιστροφικά ρυθμιστικά του 518 ΙΑ: “Line Magnetic Audio. Products of Five. Imagine Line——”. Δεν ξέρω τι παίρνουν οι Κορεάτες, για ένα όμως είμαι πια σίγουρος: είναι ευτυχισμένοι με αυτό που κάνουν…
….και αυτό είναι μεταδοτικό !
Συνέδεσα τα δύο Line Magnetic και ετοιμάστηκα για τις ακροάσεις. Τόσο στην αντιπροσωπεία όσο και στο σπίτι μου, είχα την ευκαιρία να ακούσω με ηχεία βασισμένα σε μεγάφωνα της Fostex όπως το Tune Audio Prime (FE-168ES) και οι ιδιοκατασκευές μου (FE-138ESR, FE-108ES), συνεπώς απέκτησα μια πιο σφαιρική εικόνα καθώς κάποια πράγματα παρέμειναν εντελώς σταθερά, ανεξαρτήτως χώρου ακρόασης, αξεσουάρ στήριξης, καλωδίων αλλά και… ώρας της ημέρας (αυτό είναι σπόντα, διότι σε λίγες ημέρες θα τσεκάρω το προκλητικό Atmosphere της Synergistic). Δεν ξεκινήσαμε καθόλου άσχημα, ο ενισχυτής αν και κρύος δεν είχε “λάσπη” στα μπάσα και “ομίχλη” στα πρίμα και τις μεταβατικές, ενώ έβγαλε μεμιάς πολύ καλό ύψος και βάθος σκηνής. Ακόμη και πολύ καθαρές μεσαίες κατάφερα να ακούσω από το πρώτο πεντάλεπτο, όμως τα άκρα ήταν ακόμη λίγο περιορισμένα. Στα είκοσι λεπτά το πράγμα άρχισε να ζεσταίνει και να ανοίγει και, μολονότι ποτέ δεν ακούστηκε αργός/βαρύς όπως θα περίμενε κανείς με βάση την τιμή του, τώρα πια είχε αρχίσει να διαπρέπει σε τομείς που “δεν έπρεπε”, όπως την υποκειμενική αίσθηση της ταχύτητας, την ανάλυση και τις δυναμικές στο βαθύ χαμηλό. Αν δεν ξέρεις από τέτοια, μπορείς άνετα να κατασκευάσεις έναν SET με μπόλικη ανάδραση και επιλογές “ασφαλείας” στις συζεύξεις των σταδίων, που να έχει μπάσα, πρίμα και ανάλυση σαν τρανζίστορ, μόνο που δεν θα αρέσει σε κανέναν γιατί θα είναι πιο στεγνός κι από τυπική τάξη Δ. Ο 518ΙΑ έχει, ίσως, λίγη ανάδραση γιατί δεν μπορώ αλλιώς να εξηγήσω την τόσο καλή τεχνική εικόνα, ενώ κάτι (λίγο) το κόβει σε αίσθηση απόλυτης ελευθερίας δίπλα στον…Ongaku. Μέχρι εκεί. Το απόλυτο τεστ της διαφάνειας για ένα SET είναι το τίμπρο του, φανερό όταν θα ζεσταθεί για τα καλά, κι εδώ ο ενισχυτής με ενθουσίασε. Η 845 μπορεί να παίξει με πολύ πλούσιο τίμπρο αλλά όχι πολλά ανώτερα πρίμα αν το μηχάνημα είναι ατελές, γεγονός που την καθιστά λίγο ρετρό. Ο Line Magnetic έχει τίμπρο εξαιρετικά ευδιάκριτο, οργανικό και πολύχρωμο, σχεδόν σου αφήνει τη “γεύση” των αρμονικών στον ουρανίσκο, ωστόσο διατηρεί υψηλή οξύτητα και καθορισμό στα περιγράμματα χάρη στα εκτεταμένα πρίμα και την ησυχία του, χωρίς να “τεμαχίζει” τις μεταβατικές όπως τα τρανζίστορ αλλά και χωρίς να τις παρουσιάζει με σιροπιαστή υγρασία. Υπάρχει ένα υπερθέαμα αρμονικών σαν ουράνιο τόξο σε όλο το πλάτος και το ύψος της σκηνής αλλά καμία σκοτεινιά και εσωστρέφεια, ένας ήχος υπερήφανα τελειομανής ως εστίαση και βαθιά χαρούμενος. Ο ενισχυτής μου μετέδωσε αμέσως αυτό το συναίσθημα και συντονίστηκα έντονα μαζί του, παρασύρθηκα απολαυστικά, κάτι που δεν περίμενα από ένα τόσο προσιτό SET… Φυσικά, έχει όρια. Αυτό το τίμπρο δεν είναι τόσο κορεσμένο/βαθύ όσο σε ένα Kondo ή ένα Lamm και η θερμοκρασία των ηχοχρωμάτων είναι μια ιδέα πιο ψυχρή από τα “ιερά τέρατα” του χώρου. Επίσης, η σκηνή δεν είναι τόσο αχανής και ολογραφική. Για να είμαστε όμως δίκαιοι, πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι ο Line Magnetic είναι πολύ πιο κοντά σε αυτά τα πρότυπα παρά στα πεντοδικά single-ended της κατηγορίας του. Δεν θα χαλάσει δηλαδή κανέναν μύθο, άλλωστε οι κατασκευαστές του τιμούν τους μύθους του χώρου αυτού (βλέπε WE), όμως θα φέρει σε πραγματικά δύσκολη θέση τα πρώτα καλά SET της αγοράς, που είναι διπλάσιας τιμής από τον ίδιο.
Το LM515CD μοιάζει βέβαια πολύ με τον ανεξάρτητο μετατροπέα της εταιρίας, όντας απαλό, καθαρό και πολύ αρμονικό, είναι όμως λίγο πιο αναλυτικό και ζωηρό στις μεσοϋψηλές. Σαν player είναι επίσης πολύ αξιόλογο, ακόμη και ξεχωριστό για την κατηγορία του, αφού δεν έχει απότομα πρίμα και στεγνές μεσοϋψηλές, αλλά επιδεικνύει διάρκεια στη νότα, ηρεμία, εκφραστικούς κυματισμούς στις φωνές και ηχοχρωματική φινέτσα, χωρίς να υστερεί καθόλου σε παρουσία των άκρων και ανάλυση. Μιμείται άριστα τον ήχο ενός καλού πικάπ και αποτελεί μια ακόμη απόδειξη του πόσο καλά ακούνε οι σχεδιαστές και πόσο ξέρουν τα υλικά τους.
Line Magnetic 515 CD Player & DAC (tube output)
Το σύστημα των δύο Line Magnetic είναι, τελικά, απόλυτα συνεκτικό ως προς τις επιδιώξεις των συστατικών του. Οι Κορεάτες κατασκευαστές έχουν στιβαρό μουσικό όραμα και πολύ γερές βάσεις περί της αντίληψης του ήχου που είναι εφικτός με τις λυχνίες. Δεν θέλουν να δώσουν απλώς κάτι εύπεπτο και ευφωνικό αλλά επιδιώκουν να αντλήσουν όλη την πληροφορία της πηγής, γνωρίζοντας εκ των προτέρων πως αν το κάνουν σωστά, το αποτέλεσμα θα έχει μια φυσική ομορφιά και γλυκύτητα, επιτρέποντας παράλληλα μια τονική/ρυθμική ποικιλία συντριπτικά ανώτερη του συνήθους λαμπάτου μακιγιάζ. Κι εδώ είναι η ουσία των Line Magnetic. Αυτοί οι άνθρωποι δεν παίζουν τα παιχνίδια του marketing, δεν τους νοιάζει η δόξα ή το χρήμα, αγαπούν αυτό που κάνουν και ξέρουν να το κάνουν πάρα πολύ καλά. Υπάρχουν κι άλλοι σαν αυτούς στην Άπω Ανατολή, μόνο που αρκούνται στις ιδιοκατασκευές τους. Εμείς μόνο τυχεροί μπορούμε να αισθανόμαστε που αποφάσισαν να ασχοληθούν σοβαρά με τις δυτικές αγορές, έστω κι αν η οικονομική κατάσταση της χώρας μας καθιστά ακόμη και αυτές τις συσκευές όνειρο θερινής νύχτας για τους περισσότερους από εμάς.
Σύστημα δοκιμής: ψηφιακές πηγές Gold Note Koala & CD-7, Line Magnetic 502CA, ενισχυτές Korato V8, Sansui AU-505 (mod), KingRex T20+PSU, ηχεία DIY βάσει Fostex & Τune Audio Prime, καλώδια ρεύματος & accessories Ringmat Developements
Line Magnetic 518IA & 515CD, ολοκληρωμένος ενισχυτής SET & CDp/DAC, σχεδίαση στη Νότια Κορέα, κατασκευή στην Κίνα. Τιμή: 4.750€ & 2.450€
Paris Kotsis
