a new partner: Sound Gallery – Athens
ΦΩΣ 300Β SE
O σχεδιαστής του τελικού ενισχυτή ΦΩΣ 300Β SE είναι φυσικά Έλληνας, ονομάζεται Βαγγέλης Ζουμής και ζει στην Κρήτη. Στο παλιό μου blog είχα την ευκαιρία, πριν από 5-6 χρόνια, να δοκιμάσω τον λαμπάτο προενισχυτή που κατασκευάζει και χάρηκα όταν έμαθα ότι ο άνθρωπος όχι μόνο συνεχίζει αλλά έχει επεκτείνει τις δημιουργίες του με δύο τελικούς ενισχυτές SET (300Β και 211) ενώ, παράλληλα με το γνώριμό μου στάδιο line βάσει του Μ7 της Kondo, ετοιμάζει και ένα phono stage με τέσσερις λυχνίες. Παλαιότερα οι Έλληνες κατασκευαστές αντιμετωπίζονταν με σνομπισμό από το εγχώριο καταναλωτικό κοινό, όταν τα δάνεια ήταν εύκολα, αλλά μάλλον ήρθε η ώρα να στραφούμε προς τις ελληνικές δημιουργίες, όχι μόνο επειδή έχουν καλές τιμές πώλησης αλλά, επιπλέον, επειδή ως λαός έχουμε το χάρισμα της σύνθεσης και του συγκερασμού. Κι αυτό είναι φανερό ακόμη και σε έναν ολιγόβατο SET όπως ο ΦΩΣ, ο οποίος μοιράζει τις δυνάμεις του με τρόπο “καταφερτζίδικο”, ώστε να βρίσκεται επακριβώς ανάμεσα στην ηχοχρωματική φινέτσα της τριόδου και τα γερά σώματα με αξιόλογες ικανότητες οδήγησης που περιμένουμε από τις πεντόδους. Έτσι, ο ΦΩΣ δεν απευθύνεται κατά βάση σε χοάνες και υπερευαίσθητα ηχεία αλλά πρακτικά σε όλα τα ηχεία της κατηγορίας του με αρκετά ομαλή εμπέδηση, όπως φάνηκε από το πετυχημένο ταίριασμα σε μικρό χώρο με το αναίσθητο αλλά υπέροχο Pienza της Rosso Fiorentino.
Ανατρέχοντας στο παλιό μου κείμενο για τον προενισχυτή του Βαγγέλη, διαπίστωσα ότι αυτός είναι ένας σχεδιαστικός δρόμος που έχει επιλέξει συνειδητά από τότε αφού τον ακολουθεί με συνέπεια μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα, έγραφα: “Αν και λαμπάτος, τα άκρα του εντυπωσιάζουν και η μεσαία περιοχή δεν κυριαρχεί σαν παρουσία, ενώ σε καμία περίπτωση δεν προκαλεί συνειρμούς πάχους ή υποοδήγησης του τελικού ενισχυτή”. Φυσικά δεν είναι και τόσο εύκολο να δώσεις μια τέτοια τονική καμπύλη σε έναν SET με 300Β, καθώς η περίφημη αυτή τρίοδος τείνει προς ένα μεσαίο άκουσμα με έντονη δική του αρμονική υπογραφή, αλλά ο ΦΩΣ αυτό ακριβώς έχει πετύχει, χωρίς παράλληλα να στεγνώσει με… ανήθικες μεθόδους τον ήχο του (βλέπε ολική ανάδραση).
Από κοντά
Ο ΦΩΣ διαθέτει μια κλασική εμφάνιση για λαμπάτο ενισχυτή που παίρνει χαρακτήρα και κομψότητα χάρη στο καμπυλωμένο και άριστα λουστραρισμένο μασίφ ξύλο που καλύπτει περιμετρικά το σασί, θυμίζοντας έτσι αρκετά τους ενισχυτές της JJ. Γενικά στη “γειτονιά” μας το ξύλο απολαμβάνει την προτίμηση αρκετών κατασκευαστών λαμπάτων ενισχυτών, όπως στην Ιταλία, τη Σεβία κλπ, ως επένδυση του μετάλλου ενώ λειτουργεί παράλληλα και ως μέθοδος απόσβεσης των κραδασμών. Το μεταλλικό “πάτωμα” όπου μοντάρονται οι μετασχηματιστές και οι βάσεις από τις λυχνίες είναι ιδιαίτετα παχύ, όπως οφείλει για να αντέχει το μεγάλο βάρος και είναι φινιρισμένο με άριστη βαφή σε σκούρο χρυσαφί χρώμα, ασορτί με το κεντρικά τοποθετημένο ποτενσιόμετρο. Υπάρχει μάλιστα ένα μεγάλο οβάλ κόψιμο στο ξύλο που “υποδέχεται” το ρυθμιστικό στάθμης, ώστε να μην εξέχει ιδιαίτερα, κάτι που δίνει πόντους στην αισθητική του τελικού. Φυσικά, υπάρχει δυνατότητα και για άλλους συνδυασμούς χρωμάτων.
Σχεδιαστικά, ο ΦΩΣ αποτελεί ένα κλασικό SET χωρίς ανάδραση, με λαμπάτη ανόρθωση και πηνίο choke στην υψηλή τάση και είναι μια παραδοσιακή υλοποίηση στο χέρι (hard wired). Εμπρός φοράει την 6072 και στο driver την 5687, μία σε κάθε κανάλι, όπου βρήκαμε NOS made in USA λυχνίες με μαύρη άνοδο (έχουν έξτρα χρέωση) ενώ και η ανορθώτρια 5U4G είναι new old stock. Ένα αρκετά πρωτότυπο σημείο στον ενισχυτή είναι τα κλιπ που ασφαλίζουν τις 300Β της JJ στις θέσεις τους, τα οποία οδηγούν σε πλήρη ακινητοποίηση τις μεγάλες λυχνίες ισχύος. H εσωτερική εικόνα είναι πολύ καλή, το μοντάρισμα δείχνει τακτικό και οι κολλήσεις ποιοτικές, ενώ τα εξαρτήματα που χρησιμοποιεί είναι τουλάχιστον άριστης ποιότητας και φυσικά υπάρχει δυνατότητα να εξοπλιστεί με ακόμη καλύτερα υλικά.
Εργονομικά, ο ελληνικός τελικός είναι βολικός καθώς διαθέτει ποτενσιόμετρο στην είσοδό του και δεν χρειάζεται απαραίτητα προενίσχυση για να διεγερθεί σωστά, οπότε μπορεί άνετα να στηρίξει σύστημα μιας πηγής. Η έξοδός του παρέχει τυλίγματα για φορτία 8 και 4Ω, τα οποία επιλέγονται από διακόπτη στο πίσω μέρος, δίπλα στις μπόρνες, ενώ η εκκίνηση γίνεται από άλλον έναν διακόπτη δίπλα στο ρευματολήπτη. Το σημείο αυτό είναι άβολο αν ο ενισχυτής είναι “στριμωγμένος” σε κάποιο ράφι, όμως εξυπηρετεί τη γενικότερη φιλοσοφία της σχεδίασης που επιβάλλει τις μικρότερες δυνατές αποστάσεις ανάμεσα στα εξαρτήματα. Παρατηρούμε λοιπόν ότι ο διακόπτης αυτός βρίσκεται πολύ κοντά στον ελληνικής κατασκευής μετασχηματιστή τροφοδοσίας, όπως επίσης τις πολύ μικρές αποστάσεις ανάμεσα στην 300Β και τους μετασχηματιστές εξόδου που προέρχονται από την James Audio Transformers. Οι πληροφορίες για την James που βρήκα στο διαδίκτυο αναφέρουν πως πρόκειται για μια εταιρία που κατασκευάζει στην Taiwan, βασίζεται σε σχέδια πρώην μηχανικών των διάσημων Tango και έχει πολύ καλή φήμη για την απόδοση των μετασχηματιστών της και το value for money που παρουσιάζουν.
Στην ‘υποδοχή’ αριστερά, βλέπουμε τις λυχνίες 6072 και στο driver τις 5687, μία σε κάθε κανάλι, NOS made in USA λυχνίες με μαύρη άνοδο (έχουν έξτρα χρέωση) ενώ και η ανορθώτρια 5U4G στο βάθος είναι και αυτή new old stock. Ένα αρκετά πρωτότυπο σημείο στον ενισχυτή είναι τα κλιπ που ασφαλίζουν τις 300Β της JJ. Από τις πιο ‘τίμιες’ προτάσεις τόσο σε σύνθεση αξιόλογων υλικών/λυχνιών όσο και σε ήχο.
Ακούγοντας
Ο ΦΩΣ διαθέτει επιβλητικά σώματα σε όλο το φάσμα, με πολύ καλή έκταση και παρουσία στις ακραίες συχνότητες για SET. Επιπλέον, είναι αρκετά ήσυχος και λεπτομερής και, ενώ διαθέτει πλούσιες μεσαίες, δεν το παρακάνει με τις αρμονικές παραμορφώσεις και ποτέ δεν προκύπτει βαρύς, παραμένοντας ορμητικός και άμεσος. Με δυο λόγια, η αρχική εντύπωση είναι αυτή ενός ολοκληρωμένου, προικισμένου και χωρίς ιδιαίτερο χαρακτήρα ήχου. Ο ενισχυτής είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος ως προς την απόλυτη πολικότητα του συστήματος. Ο ίδιος πρέπει να αναστρέφει την πολικότητα και γι’αυτό, εφόσον συνδεθεί με πηγές που την διατηρούν, θα πρέπει να αλλάξετε θέση στο + και το – στα καλώδια που συνδέουν τα ηχεία. Αν αυτό δεν γίνει, ο ΦΩΣ θα τείνει να χειροτερεύει καθώς ζεσταίνεται και όχι το αντίθετο: οι χαμηλές θα προκύψουν μέτρια ελεγχόμενες και υπερβολικές, οι μεσοϋψηλές θα τείνουν να ξύσουν και ο αέρας στα ανώτερα πρίμα θα εξαφανιστεί, δίνοντας έναν εντελώς ρετρό ήχο στα όρια του….χαλασμένου. Η επαναφορά στην ορθή πολικότητα αποκαθιστά την αρκετά ουδέτερη τονική του ισορροπία και δίνει αμέσως μια αίσθηση ταχύτητας, έκτασης-αέρα και δυναμικών με έλεγχο, στοιχεία τα οποία, εδώ που τα λέμε, περισσότερο θυμίζουν ισχυρό ενισχυτή με mosfet ή/και υβριδικό.
Η λογική του ελληνικού SET είναι, όπως όλα δείχνουν, να αποτελέσει έναν ενισχυτή που απευθύνεται σε μια ευρεία γκάμα ηχείων νορμάλ προς υψηλής ευαισθησίας, στα οποία θα χαρίσει σώματα και πυκνότητα αρμονικών που πολύ δύσκολα θα βρει κανείς σε τρανζιστοράτους της κατηγορίας αυτής. Ο μεγάλος ήχος της 300Β συνυπάρχει εδώ με υπολογίσιμη δύναμη στο χαμηλό και η αίσθηση των αποθεμάτων της ισχύος είναι τουλάχιστον καλή, πολύ καλή για SET. Από την άλλη, ταιριασμένος με ειδικά ηχεία όπως μονόδρομα με μαγνήτες alnico, ο ενισχυτής δεν φθάνει σε αρμονική ανάλυση και διαφάνεια τους καλύτερους του είδους, κόβοντας κάτι σε ατμόσφαιρα και ηρεμία και αντικαθιστώντας τα με δύναμη και ταχύτητα. Δεν γνωρίζω αν αυτό οφείλεται στην κυκλωματική σχεδίαση ή τους μετασχηματιστές, αλλά είναι γεγονός πως ο ΦΩΣ θυμίζει περισσότερο αμερικανικό SET παρά ευρωπαϊκό ή ιαπωνικό, όπου η αγνότητα του τίμπρου θυσιάζεται εν μέρει στο βωμό μιας πιο universal απόδοσης. Απόλαυσα τον ΦΩΣ περισσότερο με τα ιταλικά Pienza (στα 4Ω) και την αρκετά ευαίσθητη ιδιοκατασκευή μου ανοιχτής μπάφλας (στα 8Ω), με ηχεία δηλαδή με φίλτρο όπου το τίμπρο είναι λιγότερο αποκαλυπτικό. Σε αυτές τις συνθήκες και ειδικά στη δεύτερη περίπτωση, ο ενισχυτής με εντυπωσίασε με πράγματα που…. δεν θα έπρεπε για SET, όπως τις δυναμικές του χαμηλού, τα ζωηρά του πρίμα και την ταχύτητά του.
Κατά τη γνώμη μου, η λογική του ενισχυτή είναι μετριοπαθής και αυτό μόνο κακό δεν είναι για την κατηγορία του. Ενώ σαφώς δεν απευθύνεται σε “εξωτικές καταστάσεις” αναφορικά με τα ηχεία, είναι σε θέση να μεταμορφώσει ένα καλό ηχείο, χαρίζοντας ένα υπερθέαμα σκηνικής παρουσίας, ορμητικές δυναμικές και μια διακριτικά ευφωνική χροιά, με μια άνεση που δεν βρίσκεις καθόλου εύκολα σε αυτά τα χρήματα.
.
.
.
Σύστημα δοκιμής: ψηφιακές πηγές Gold Note Koala & CD-7, Line Magnetic 502CA, ενισχυτές Korato V8, Sansui AU-505 (mod), KingRex T20+PSU, ηχεία Ocellia Calliope.30 Sig., DIY βάσει Fostex, Rosso Fiorentino Pienza, καλώδια σήματος, ρεύματος & accessories Ringmat Developements
.
.
.
ΦΩΣ 300Β SE, τελικός ενισχυτής SET με pot, 8 watt / κανάλι με λυχνία εξόδου την JJ-Tesla 300B, σχεδίαση και κατασκευή στην Ελλάδα. Τιμή: 2.800€ (+400€ με λυχνίες NOS) – Διάθεση / κατασκευή : Ακουστική Κρήτης.
Paris Kotsis
