Dan D’ Agostino Master Power Classic Stereo Review
Synonym for Experience & Audio Excellence
Άξιος διάδοχος
Υπάρχουν μερικά ονόματα σχεδιαστών και δημιουργών ενισχυτών που έγραψαν ιστορία, αφήνοντας ανεξίτηλα τη σφραγίδα τους στο πάνθεο των κορυφαίων ενισχυτικών hi-end. Στο μυαλό μου έρχεται ο Matti Otala, o Nelson Pass, ο Lew Johnson, ο Mark Levinson και φυσικά ο Dan D’ Agostino. Ένας ζωντανός θρύλος του χώρου, όπου πριν 30 χρόνια συντάραξε το hi-end στερέωμα με τους Krell, που άφηναν πολύ πίσω οποιοδήποτε ενισχυτή τολμούσε να συγκριθεί μαζί τους την εποχή εκείνη. Σήμερα, αρκετές δεκαετίες μετά, ο D’ Αgostino ζει και βασιλεύει, δημιουργώντας με την εταιρεία που φέρει το όνομα του εκπληκτικούς ενισχυτές τρανζίστορ, με μοναδικό look, επαναστατική σχεδίαση και ηχητική απόδοση που φέρνει τα μηχανήματα υποψήφια για τον τίτλο των καλύτερων τρανζιστοράτων ενισχυτικών του πλανήτη.
H Krell εξακολουθεί να υφίσταται, 30 χρόνια μετά την ίδρυση της, αλλά ο μοναδικός, χαρισματικός και θρυλικός Dan D’ Agostino αποχώρησε από την εταιρεία το 2009, δημιουργώντας την ομώνυμη εταιρεία και έχοντας πρωταρχικό του στόχο, να υλοποιήσει τα καλύτερα δυνατά ενισχυτικά που η 30ετής του πείρα στον χώρο αυτό του επιτρέπει. Μάλιστα ο στόχος του Dan δεν είναι μόνον να κατασκευάσει τα καλύτερα, τα απόλυτα ενισχυτικά τρανζίστορ, αλλά συγχρόνως τα πιο εξελιγμένα κυκλωματικά και όμορφα σχεδιαστικά, κάτι που τα μοντέλα των σειρών Progression και Momentum μαρτυρούν πέραν πάσης αμφιβολίας.
Εν αναμονή λοιπόν των κορυφαίων δημιουργημάτων για δοκιμή στο hiendnews.gr, των Momentum Mono και σε συνεργασία με την αντιπροσωπεία στην Ελληνική αγορά, την εταιρεία IGE SA, αποφασίσαμε να απολαύσουμε τα νέα δημιουργήματά του ξεκινώντας από τον Βενιαμίν της εταιρείας, τον τελικό ενισχυτή Classic Stereo.
Σχεδιαστικά ο Classic Stereo είναι πλήρως ισορροπημένος στην πλήρη πορεία του σήματος του, ενώ αποτελεί το μικρότερο μοντέλο της σειράς Master Power, με τα δύο μεγαλύτερα μοντέλα Master Power 2+ και Master Power 3+ να ενσωματώνουν και κυκλώματα crossover για να χρησιμοποιηθούν σε συστήματα διενίσχυσης ενώ επιπλέον μπορούν να γεφυρωθούν. Ο Classic Stereo είναι ουσιαστικά ένας Master Power 2+ χωρίς κροσσόβερ και δυνατότητα γεφύρωσης, ενώ ο Master Power 3+ είναι τρικάναλος. Ο Classic Stereo είναι λοιπόν το εισαγωγικό μοντέλο της εισαγωγικής σειράς της εταιρείας, ενώ πάνω από τη σειρά Master Power, υπάρχει η ακριβότερη σειρά Progression και η ακόμα ακριβότερη Momentum, με τα μοντέλα της (της σειράς Momentum) να θεωρούνται ήδη από κοινό και κριτικούς ως οι καλύτεροι (και ομορφότεροι) ενισχυτές τρανζίστορ που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην αγορά.
Για έναν τόσο μεγάλο ενισχυτή, ένα πραγματικό θηρίο, με βάρος που ξεπερνά τα 50 κιλά, ο Classic Stereo είναι πολύ σπαρτιάτικος στην κατασκευή και στην αισθητική του. Το θηριώδες μεταλλικό του σασί, έχει εσωτερικά τοποθετημένες τις ψύκτρες του, ενώ το μόνο διακοσμητικό στοιχείο είναι μια παραλληλόγραμμη μεταλλική πλάκα στο χρώμα του χαλκού στην πρόσοψη του, που φέρει σκαλισμένο το λογότυπο της εταιρείας, αλλά και τα δύο χερούλια για την μετακίνηση του θηρίου. Ένας μικροσκοπικός διακόπτης on/off ολοκληρώνει το θέμα της πρόσοψης, ενώ στο πίσω πάνελ συναντούμε ένα ζεύγος XLR εισόδων, τις εξόδους των ηχείων και τον ρευματολήπτη σε βύσμα IEC C19.
Ωστόσο ο Classic Stereo δανείζεται ένα μεγάλο κομμάτι από τα τεχνολογικά καλούδια των ακριβότερων σειρών στην τοπολογία του και στην ποιότητα κατασκευής, ενσωματώνοντας κορυφαίας ποιότητας εξαρτήματα σε όλα τα στάδια και ένα κύκλωμα τόσο απλό αλλά και σύγχρονο, ώστε να παίζει τόσο μοναδικά και συγκλονιστικά όσο περιγράφουμε παρακάτω. Μπορεί να συνδεθεί μόνον με ισορροπημένη σύνδεση XLR, οπότε στην περίπτωση συνοδών και καλωδίων με συνδέσεις και βύσματα RCA, ο ενισχυτής συνοδεύεται από τους απαραίτητους αντάπτορες XLR σε RCA. Η τοπολογία του είναι πλήρως ισορροπημένη από την είσοδο έως την έξοδο, ενώ στο εσωτερικό συναντούμε δύο πλήρως ανεξάρτητες ενισχυτικές «κάρτες», μια για το κάθε κανάλι, με οκτώ ζεύγη τρανζίστορ εξόδου Sanken για το κάθε στάδιο εξόδου. Επιπλέον η τροφοδοσία έχει ανατεθεί σε φίλτρο εξομάλυνσης 4 πυκνωτών 6.800μF ανά κανάλι και έναν πραγματικά θηριώδη toroidal μετασχηματιστή, με επίσης ξεχωριστά τυλίγματα για το κάθε κανάλι. Έτσι η σχεδίαση dual mono διατηρείται έως το καλώδιο ρεύματος του ενισχυτή, ενώ τα πρώτα στάδια (εισόδου και οδήγησης) τροφοδοτούνται από τον δικό τους ξεχωριστό toroidal μετασχηματιστή.
Η ζωή με το θηρίο
Πώς παίζει λοιπόν το θηρίο, που σημειωτέον είναι και ο Βενιαμίν της σειράς ενισχυτών της εταιρείας. Με μια λέξη συγκλονιστικά! Εάν αναλύσω περαιτέρω τον ήχο του θα πρέπει να ομολογήσω ότι έχω μερικές δεκαετίες να ακούσω τέτοιο ενισχυτή τρανζίστορ, που να συνδυάζει ανυπέρβλητη ρώμη, απόλυτη οδήγηση και τιτάνιο έλεγχο στο ηχείο που οδηγεί, χωρίς όμως να γίνεται βαρύς, δυσκίνητος, και νωθρός, και χωρίς να υπενθυμίζει στον ακροατή σε κάθε νότα ότι ένας λαμπάτος τριοδικός single ended με 300B ή ακόμα καλύτερα 845, μπορεί να αποδώσει μικροδυναμικά, χροιές και στήσιμο σκηνής, που ο εν λόγω θηριώδης τρανζιστοράτος ούτε να ονειρευτεί δεν μπορεί. Ναι, ο Classic Stereo (και γράφοντας αυτό πραγματικά δεν βλέπω την ώρα να ακούσω τους Momentum) συνδυάζει σε τέτοιο βαθμό τα προτερήματα ενός μεγάλου τρανζίστορ με αυτά μιας μικρής καλής λάμπας, ώστε να θυμίζει έντονα την επανάσταση που είχαν φέρει στην εποχή τους στον κόσμο των ενισχυτών υψηλής ισχύος οι πρώτοι Krell, αλλά και πριν από αυτούς οι πρώτοι Mark Levinson -μα και οι μετέπειτα Mark Levinson- όταν η εταιρεία πέρασε στα χέρια της Madrigal. Η ισχύς του είναι 300W/8Ω, 600W/4Ω, 1200W/2Ω, ενώ ο ενισχυτής είναι απόλυτα σταθερός ακόμα και με φορτία 1Ω, και με τόσο υψηλή παροχή ρεύματος, ώστε να μην υφίσταται ουσιαστικά ηχείο που να μην μπορεί να οδηγήσει.
Η πρώτη κυρίαρχη εντύπωση του D’Agostino είναι αυτή του απόλυτου ελέγχου προς το ηχείο, ελέγχου που πραγματικά είναι σαν να λέει ο ενισχυτής στο ηχείο: «θα σε κάνω να ακουστείς όπως θέλω εγώ, και όχι όπως μπορείς εσύ». Το Focal Utopia Scala αλλά και το μεγαλύτερο Utopia Maestro (αχ πόσο θα ήθελα να τον ακούσω με τα Grande Utopia Em, αλλά για αυτά ετοιμάζω τους μονοφωνικούς Momentum) απέκτησαν τέτοια ασύλληπτη ατάκα, έλεγχο, σώμα, όγκο, παρουσία, τέτοια φυσική απόσβεση, τέτοιο απίστευτο παλμό στις χαμηλές, ώστε να βρεθώ στο σημείο να ομολογώ ότι είναι ίσως μια από τις ελάχιστες φορές που οδηγήθηκαν σωστά τα γούφερ των δύο αυτών κορυφαίων ηχείων. Το δε μικρό Diablo μεταμορφώθηκε από τον Classic Stereo σε έναν τόσο ικανό αναπαραγωγέα στις χαμηλές, ώστε αρκετοί ανυποψίαστοι επισκέπτες του studio με ρώτησαν εάν λειτουργεί μαζί με το υπογούφερ Utopia με το θηριώδες γούφερ του και τον ηλεκτρομαγνήτη του. Δεν είναι υπερβολικά αυτά που γράφω καθώς η εισαγωγή της 2ης Mahler (στην αγαπημένη ηχογράφηση αναφοράς της Channel Classics) ακούστηκε με τέτοια αληθοφάνεια στις χαμηλές και μεσοχαμηλές, με τα τσέλα, τα κοντραμπάσα, τα τύμπανα και την γκρανκάσα να έχουν τέτοια φυσική υπόσταση και ρεαλιστική διαγραφή ανάμεσα στα ηχεία, τέτοια μάζα, εκτόπισμα και ηχητικό μέτωπο, ώστε άναυδος και συγκλονισμένος από την εμπειρία να παρασυρθώ και να ακούσω ολόκληρη τη συμφωνία με τη διάρκεια των 90 λεπτών, ενώ πάντα στις δοκιμές μου δεν ακούω παραπάνω από μερικά λεπτά από την εισαγωγή και το φινάλε. Ναι λοιπόν, ο Dagostino είναι τέτοιος πρωταθλητής στις κάτω οκτάβες, ώστε να μεταμορφώσει ηχεία που απλά τα θεωρούσαμε ότι έχουν εξαιρετικό χαμηλό αλλά τίποτε περισσότερο, σε κορυφαίους πρωταθλητές στις χαμηλές, αφήνοντας τους ανταγωνιστικούς ενισχυτές έτη φωτός πίσω στον τομέα αυτό. Έτσι το Classic Stereo οικοδομεί ένα στέρεο υπόβαθρο, εκπληκτικής φυσικότητας, ρώμης και μουσικής αλήθειας πάνω στο οποίο μπορεί πλέον να χτιστεί πλέον με απόλυτη σιγουριά το υπόλοιπο φάσμα της μουσικής. Εάν λοιπόν θέλετε να ακούσετε πόσο καλό είναι ένα ηχείο στις χαμηλές, αναθέστε τη δουλειά στο θηριάκι της Dagostino!
Το χαμηλό του ενισχυτή δεν μένει πίσω από τις υπόλοιπες συχνότητες, όπως σε πολλούς ‘muscle amps’, δεν δημιουργεί ενοχλητικές ουρές, αλλά είναι απόλυτα δεμένο και αρμονικά συγκροτημένο ως προς τις μεσαίες και τις υψηλές συχνότητες, παρουσιάζοντας έτσι μια τέλεια συχνοτική, αρμονική και μελωδική ομοιογένεια σε όλο το ακουστικό φάσμα. Ο Classic Stereo έχει λοιπόν αυτό το μοναδικό στοιχείο που διαφεύγει από πολλούς μεγάλους ενισχυτές, δηλαδή σωστό ρυθμό και βήμα, ενώ από τις κατώτερες χαμηλές έως τις υψηλές ο χαρακτήρας, η προσωπικότητα, η τονικότητα του ενισχυτή παραμένει ακλόνητη και πλήρως αμετάβλητη. Επιπλέον αυτό το ωστικό κύμα, αυτό το ηχητικό τσουνάμι, αυτό το μεγαλειώδες ηχητικό μέτωπο που ο ενισχυτής «ξεχύνει» προς τα ηχεία και τον ακροατή, δεν αφήνει καμία απολύτως αμφιβολία περί του απόλυτου ελέγχου με τον οποίο δαμάζει το μουσικό πρόγραμμα που αναπαράγει.
Αυτό το μεγαλειώδες χαμηλό του D’Agostino συνοδεύεται από έναν κυριολεκτικά τεράστιο ήχο, τεράστιο στα επιμέρους είδωλα των οργάνων, τεράστιο στις αποστάσεις μεταξύ τους πάνω στη μουσική σκηνή, τεράστιο στις διαστάσεις του soundstage, τεράστιο στις δυναμικές αντιθέσεις που αποδίδει, τεράστιο στη συναισθηματική φόρτιση και τελικά τεράστιο στην απόλαυση που προσφέρει απλόχερα στον audiophile. Υπερβολές; Σας προσκαλούμε να εκτεθείτε στον ήχο του όταν είστε έτοιμοι, ώστε να γίνει απτή η επαλήθευση. Ναι, η στερεοφωνική εικόνα του Dagostino έχει τις φυσικές διαστάσεις της ζωντανής μουσικής, ξεπερνάει άνετα τα όρια του δωματίου μας, και σε ατμοσφαιρικές εγγραφές (Cantate Domino, Jazz at the Pawnshop) μου έδινε την εντύπωση ότι θα περπατήσω ανάμεσα και γύρω από τους μουσικούς.
Στις μεσαίες και τις υψηλές σίγουρα δεν μας έκανε να ξεχάσουμε τον Conrad Johnson και τους Jadis μας, άλλωστε ποιος τρανζιστοράτος μπορεί να το κάνει αυτό; Ωστόσο είναι τόσο ρευστός, αέρινος, με τόσο αληθινά ηχοχρώματα και τέτοια εκπληκτική απουσία κόκκου-grain, ώστε ακόμα και εγώ ο ορκισμένος «λαμπάκιας», να δηλώνω χωρίς υπερβολή ότι θα μπορούσα να ζήσω με αυτόν χωρίς να αποκτήσω σύνδρομο στέρησης ήχου λάμπας! Τη γλυκύτητα, τον αέρα, τη φινέτσα και διαφάνεια, τη λεπτομέρεια και την κρυστάλλινη καθαρότητα στα μικροδυναμικά αλλά και μακροδυναμικά του Classic Stereo, ελάχιστοι ενισχυτές τρανζίστορ τη διαθέτουν και αυτοί που μου έρχονται στο μυαλό (Spectral, Boulder, Constellation Audio) κοστίζουν αρκετές φορές περισσότερο από τον Classic Stereo. Κάπως έτσι (εάν δεν με γελάει η μνήμη μου) με είχαν μαγέψει και οι πρώτοι Krell, οπότε ο Classic Stereo είναι για την εποχή του ένας τόσο μοναδικός και μαγικός ενισχυτής τρανζίστορ και muscle amp, όσο ήταν οι πρώτοι Krell πριν 30 χρόνια. Είναι (και αυτό είναι το μεγαλύτερο κομπλιμέντο που μπορώ να του αποδώσω: ένας Krell KSA-50 για τον 21ο αιώνα!
Εντάξει λοιπόν, είναι ο Classic Stereo ο τέλειος ενισχυτής και δεν χρειάζεται να σκεφτούμε άλλους πιθανότατα καλύτερους ενισχυτές, εάν τον ακούσουμε και ακόμα περισσότερο εάν τον αποκτήσουμε; Όχι βέβαια, άλλωστε αυτό το δηλώνει ξεκάθαρα η εταιρεία κατασκευάζοντας την πολύ ακριβότερη σειρά Momentum, αλλά και την μεσαία της σειρά Progression. Εάν θα ήθελα να τον κρίνω απόλυτα αυστηρά, μπορώ (ομολογουμένως με δυσκολία, με πολύ απαιτητικό πρόγραμμα και με άκρως αποκαλυπτικά ηχεία), να εντοπίσω μια υποψία ασάφειας στις μεσουψηλές και υψηλές του, σαν να προσπαθεί να κάνει focus ο μουσικός φωτογραφικός φακός και να μην τα καταφέρνει απόλυτα, αλλά και μια αδιόρατη έλλειψη διαχωρισμού στις μεσαίες, ειδικά στις φωνές, τα έγχορδα και τα μεγάλα χάλκινα. Ωστόσο ο ενισχυτής με αποζημίωσε με ήχο κυριολεκτικά “balls to the wall” (όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι συνάδελφοι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού), αναγκάζοντας τα ηχεία που οδήγησε να μετακινήσουν τεράστιες ποσότητες αέρα και ελέγχοντας τα απόλυτα, ενώ παίζει εξίσου καλά και σε πολύ χαμηλές στάθμες, με ελάχιστα watt και στα ήσυχα περάσματα της μουσικής.
Συμπέρασμα
Ουσιαστικά ο πάντα χαρισματικός Dan D’ Agostino έχει κατασκευάσει έναν εισαγωγικό (για την γκάμα της εταιρείας του) ενισχυτή, που χωρίς να κοστίζει μια περιουσία είναι ένας πραγματικός παράδεισος για το ηχείο που θα κληθεί να οδηγήσει και το σύστημα στο οποίο θα τοποθετηθεί. Έχει ουσιαστικά απεριόριστη ισχύ και ρεύμα, και πιστεύω ακράδαντα ότι δεν θα βρεθεί ηχείο που να μην μπορέσει να το οδηγήσει σε απόλυτο βαθμό, ενώ συνδυάζει την πυγμή, την απόλυτη οδήγηση και τον τιτάνιο έλεγχο των κορυφαίων υπερενισχυτών τρανζίστορ, με τη γλυκύτητα, τη φινέτσα και τον αέρα μια καλής λάμπας, ή ενός μικρού τρανζιστοράτου Class A και single-ended. The ‘best of both worlds’ δηλαδή. Μάλιστα, για την ηχητική του απόδοση και την ποιότητα κατασκευής άνετα μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τον Classic Stereo κελεπούρι στο κόσμο του Hi-End και έναν ενισχυτή που δικαιολογώντας απόλυτα το όνομα είναι και θα παραμείνει κλασσικός. Εάν αναζητάτε έναν πραγματικά κορυφαίο ενισχυτή από όλες τις απόψεις αλλά δεν θέλετε να βάλετε το χέρι πολύ-πολύ βαθύτερα στην τσέπη, μόλις ανακαλύψατε τον masterclass solid-state τελικό των ονείρων σας. Προσθέτουμε τώρα… εάν ο Classic Stereo παίζει έτσι, τότε οι μονοφωνικοί Momentum που αναμένονται στα στούντιο του περιοδικού λίαν συντόμως κυριολεκτικά θα μας κάνουν να χάσουμε τον ύπνο μας!
Dan D’ Agostino Classic Stereo στερεοφωνικός τελικός ενισχυτής, κατασκευασμένος στην Αμερική, ισχύς 300 watt (@8Ω), 600W (@4Ω, 1200 (@2Ω), είσοδοι μόνον balanced (single–ended με αντάπτορα), έξοδοι ηχείων σε επίχρυσες μπόρνες. Τιμή: 14.500€
Official Site: DAN D’AGOSTINO
Διάθεση – Παρουσίαση:
Σύστημα δοκιμής: Ηχεία: Focal Scala Utopia, Maestro Utopia, Diablo Utopia & ProΑc Studio & Response series, Ενισχυτικά αναφοράς: Conrad Johnson ART, VTL MB450 III Signature monoblock, Προενισχυτικά: Conrad Johnson GAT, VTL TL7.5III, Καλωδιώσεις: (line, ηχείων και ρεύματος): Shunyata Alpha, Shunyata Sigma, Viablue, Cardas, Sine World, Van den Hul, Ψηφιακές πηγές: Esoteric D-05/P-05/G-01, Πικάπ: Kuzma Stabi S/Stogi S 12 VTA/Car 50, Transrotor Apollon TMD/SME 5012/Dynavector XV-1S