Sound Gallery Of Athens
Chameleon Audio
TLA – Tru Life Audio of Greece
Porfyra Audio
Obscure Audio
Audio Harmony
Aurion Audio
Golden Acoustics
Conrad-Johnson CAV 45 Integrated
Review
by Paris Kotsis
Η πλέον δημοφιλής κατηγορία ενισχυτών για τους μουσικόφιλους με υψηλές απαιτήσεις σε ηχητική ποιότητα αλλά περιορισμένο budget, αποτελούν φυσικά οι ολοκληρωμένες υλοποιήσεις σε ένα σασί. Στις μέρες μας, οι ολοκληρωμένοι ενισχυτές συγκεντρώνουν DAC, εξόδους ακουστικών, κάποτε και θύρες LAN ή κεραίες Bluetooth, λειτουργώντας περισσότερο σαν “ψηφιακοί” προενισχυτές που ενσωματώνουν τελικά στάδια ισχύος, στηριγμένα συχνά στην οικονομική αλλά αμφιλεγόμενη τάξη Δ (θα προτιμούσα ψαγμένα smps και τάξη Α/Β αλά Benchmark σε τέτοιες περιπτώσεις). Το βάρος πέφτει, δηλαδή, στα…αξεσουάρ του ενισχυτή και όχι στην απόδοσή του καθαυτή. Πολλοί νέοι καταναλωτές, άλλωστε, έχουν σήμερα την εντύπωση ότι οι ενισχυτές είναι κάτι σαν το καλώδιο: αρκεί να βρίσκεται ένας μέσα σε κάποιο σασί ή ηχείο και να αποδίδει κάποια watt, ώστε να δίνει την ισχύ του στα μεγάφωνα. Όλα τα υπόλοιπα που λέγονται από τους παλαιότερους, για παράδειγμα περί της σημασίας του “πρώτου watt”, της διαφορετικής αρμονικής υπογραφής λυχνιών/τρανζίστορ/
Ο απόγονος του περίφημου και προσιτού ολοκληρωμένου ενισχυτή της Conrad-Johnson ονομάζεται CAV 45 Stereo Control Amplifier.
Γιατί λοιπόν “ενισχυτάκιας”;
.
Οι ψηφιακές πηγές και τα ηχεία είναι “αναγκασμένα” να μετατρέψουν τη θεμελιώδη μορφή του σήματος (από bits σε volts τα πρώτα, από volts σε κύματα στον αέρα τα δεύτερα) ενώ οι ενισχυτές το αποφεύγουν αυτό και είναι με διαφορά το πιο γραμμικό τμήμα της ηχητικής αλυσίδας αφού παίρνουν volt και δίνουν volt. Οι ενισχυτές αποτελούν στην ουσία το απαύγασμα της τεχνολογίας αναπαραγωγής: έχουν αποκρίσεις που πάνε το λιγότερο στα 100KHz και μπορούν να φθάσουν στα MΗz, εντυπωσιακούς σηματοθορυβικούς λόγους και πολύ χαμηλές παραμορφώσεις, χωρίς να πάσχουν…από jitter! Βάσει αυτού, κάποιοι συμπεραίνουν απλοϊκά ότι όλοι θα παίζουν το ίδιο αλλά εκείνο που πραγματικά συμβαίνει είναι πως – ακριβώς χάρη στην τεχνική ανωτερότητά τους – δίνουν τεράστια περιθώρια ευελιξίας στους σχεδιαστές, σε τέτοιο βαθμό ώστε κάθε ενισχυτής ν’αποτελεί έναν ηχητικό κόσμο από μόνος του, συνεκτικό και ολοκληρωμένο.
.
Με άλλα λόγια: όταν “διυλίζουμε τον κώνωπα” με DACs και ηχεία και “καταπίνουμε την κάμηλο” με τους ενισχυτές στα πλαίσια του system building, είναι σαν να να προσπαθούμε να μπούμε σε ένα σπίτι γκρεμίζοντας τον τοίχο και όχι χρησιμοποιώντας την πόρτα του. Δοκιμάστε το εξής: πάρτε ένα καλό DAC κι ένα ποιοτικό ηχείο και δοκιμάστε επάνω του μια ντουζίνα ενισχυτές όλων των ειδών. Οι δυνατότητες διαφοροποίησης είναι τεράστιες, θα ακούσετε άλλες μελωδίες, ρυθμό, χροιές, εστίαση, εικόνα κλπ. Αφού βρείτε το ιδανικό ταίριασμα ηχείου κι ενισχυτή για δεδομένο χώρο, τότε βάλτε επάνω σε αυτό το σύστημα καμιά δεκαριά νορμάλ DAC, τα αποτελέσματα θα είναι εξαιρετικά παρόμοια και μόνο βάζοντας πικάπ θα έχουμε δραματικές αλλαγές (όχι απαραίτητα όλες προς το καλύτερο…).
.
Προσωπικά, αισθάνομαι “ενισχυτάκιας” από την αρχή σε αυτό το χόμπι. Ξεκινάω το system building πάντα από τον ενισχυτή, το ηχείο στην ανάγκη το κατασκευάζω… και μόνος μου για δεδομένη θέση στο χώρο και όταν διευθετήσω τις λεπτομέρειες του συστήματος και αυτό τιμπράρει, τότε δεν ιδρώνει το αυτάκι μου ακόμη κι όταν ακούω 320Kbps! Ως γνωστόν, βέβαια, είμαι single-endάκιας και σπανίως ασχολούμαι με push-pull ή balanced τοπολογίες, έτσι μπλέκω πάντα με περίεργα ηχεία. Aυτή τη φορά όμως πέτυχα λαβράκι: 45W που δεν αστειεύονται, δοσμένα με μαεστρία από ένα ζευγάρι EL34 της Mullard, οι οποίες παίζουν με λαμπερές τριοδικές μεσαίες και βαθύ μπάσο με πελώριο μα σφιχτό μέτωπο, που φέρνει σε ψαγμένο fet! Σήμερα λοιπόν θα σας μιλήσω για έναν ενισχυτή που είναι σε θέση να σας αφήσει με το στόμα ανοιχτό με την ανάλυση και τις περιγραφές του, έναν ενισχυτή του οποίου η επίδραση σε ένα ποιοτικό σύστημα ισοδυναμεί με έκρηξη τονικής ομορφιάς και φυσικότητας. Δεν μπορώ να σκεφτώ ούτε ένα DAC που να μην καλοδεχθεί αυτού του επιπέδου την ακρίβεια στην ανάπλαση των αρμονικών και της τρισδιάστατης σκηνής. Μπορώ όμως να κατανοήσω πως μια τέτοια ομορφιά, απέριττη και διακριτική μα τόσο βαθιά και αληθινή, δεν θα είναι πάντα ευπρόσδεκτη ειδικά από όσους δεν ακούνε μουσική με την καρδιά τους. (οι επιστήμονες μόλις αρχίζουν να κατανοούν πώς ακούει μουσική ο εγκέφαλος-για τη συμμετοχή της καρδιάς είναι ακόμη νωρίς…). Αν λοιπόν ανήκετε σε όσους επιλέγουν να ακολουθήσουν τις επιταγές της καρδιάς και των συναισθημάτων τους όταν ακούνε μουσική – χωρίς όμως να καταφεύγουν σε μελοδραματικές υπερβολές – τότε ο CAV 45 της Conrad Johnson, ο πρώτος ολοκληρωμένος της εταιρίας μετά τον CAV 50 της δεκαετίας του 90, έχει δημιουργηθεί για εσάς!.
Ο απόγονος του CAV 50.
.
Σχεδιαστικά, ο CAV 45 στηρίζεται στον εισαγωγικό τελικό της Conrad Johnson, τον Classic Sixty (στην απλή έκδοση με τις EL34), απηχώντας τη σύσταση του μοντέλου των ’90’ς αλλά σε μια πιο μίνιμαλ εκδοχή. Έτσι, στον νέο ολοκληρωμένο της αμερικανικής εταιρίας δεν θα βρούμε πια το tape loop του CAV 50 ή την προενισχυτική έξοδο που έπαιρνε σήμα από ένα έξτρα λαμπάτο στάδιο, ενώ οι είσοδοι γραμμής είναι πια τρεις αντί για πέντε. Οι μικρές λυχνίες επίσης έχουν αλλάξει, αφού την οδήγηση των EL34 αναλαμβάνουν πια οι 5965 (6SN7 στον CAV 50) και στην είσοδο υπάρχει μια κοινή διπλοτρίοδος 6922 (αντί των 12ΑΧ7). Πέρα από το κλασικό στάδιο εξόδου, η Conrad Johnson διατηρεί τη στρατηγική επιλογή της παθητικής προενίσχυσης και της ultralinear λειτουργίας που αποδίδει 45W/κανάλι, προσφέροντας μια πανεύκολη διαδικασία για την πόλωση των λυχνιών ισχύος μέσω ενδεικτικών led. Αυτά καθιστούν τον CAV 45 ιδεώδη για ένα προσιτό, απροβλημάτιστο σύστημα υψηλών προδιαγραφών, χωρίς την ανάγκη για ειδικά ηχεία υψηλής ευαισθησίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να “φοβηθείτε” τον ενισχυτή αν έχετε μεγάλες χοάνες! Αντίθετα, θα έλεγα ότι είναι ιδεώδης για ηχεία τριών δρόμων με μεγάλα γούφερ που κινούνται στην περιοχή των 100dB, χάρη στην περίφημη “οργανική ησυχία” του. Αυτό σημαίνει ότι ο ενισχυτής είναι τόσο ήσυχος όσο είναι και περιγραφικός, σε μια επίδειξη ισορροπίας που μόνο από την Conrad Johnson θα περιμέναμε (σε ότι αφορά τους κατασκευαστές push-pull από την άλλη όχθη του Ατλαντικού). Δεν θα σας κάνει, δηλαδή, να βαρεθείτε με ένα άδειο από αρμονικές (αλλά εύρωστο σε s/n) low level ούτε θα σας αναγκάσει να ανασύρεται τις λεπτομέρειες ανάμεσα σε… ταραχές από ένα υψηλό κατώφλι θορύβου και μικροχρωματισμούς.
Με τέσσερις Mullard EL34 (new production), ο CAV-45 ξεπερνά κάθε μας προσδοκία και δείχνει έτοιμος να πάρει τα ηνία κάθε ‘λογικού’ ηχείου ευαισθησίας >85db. Μουσικότατος, διαυγέστατος και υπέροχος.
.
Heaven can’t wait.
.
Ξεκίνησα τις ακροάσεις σε nearfield θέση στα 12,5 τ.μ, με τον CAV 45 να οδηγεί με αξιοπρόσεκτη φινέτσα το hi-end μονόδρομο FE-138ESR της Fostex, σε DIY quarter wave καμπίνα από μασίφ ξύλο. Σε αυτό το set up έχουν ξεχωρίσει ενισχυτές από τη Naim, την Quad και τη Lavardin και ο CAV 45 είναι ο πρώτος λαμπάτος που αποδίδει χωρίς προβολικότητες και λαμπρότητα στις μεταβατικές, με πολύ αγνό ηχόχρωμα και ιδιαίτερα ανοιχτή σκηνή (ο προσιτός τελικός της Audio Technologies έχει, επίσης, περάσει το κατώφλι της αξιοπρέπειας σε αυτό το set up). Σε σχέση με τους προαναφερθέντες κορυφαίους solid state ενισχυτές, ο Conrad Johnson ακούστηκε βέβαια πιο λάμπα, με απαλότερη (αλλά διόλου φλου) εστίαση και πιο εσωτερική κατανομή της ανάλυσης στα πλαίσια μιας πλουσιότερης και βαθύτερης υφής. Αν και δεν υστέρησε πουθενά, το βασικό πρόβλημα του C-J σε αυτό το set up ήταν… το μέγεθος του χώρου! Ναι, καλά διαβάσατε, ο ενισχυτής δεν χωρούσε σε αυτό το δωμάτιο, κάνοντας το 5ιντσο να ακούγεται σαν 10ιντσο! Έπρεπε, λοιπόν, να πάρω τις αποστάσεις μου κι έτσι ο ενισχυτής μετακόμισε στον μεγάλο χώρο των 35 τ.μ όπου κλήθηκε να οδηγήσει τα ογκώδη, τρίδρομα ηχεία ανοιχτής μπάφλας που χρησιμοποιώ εδώ και λίγα χρόνια, τα οποία δεν συνηθίζουν να λυπούνται κανένα μηχάνημα και καμία ηχογράφηση. Σε αυτό το set up, με την πελώρια σκηνή και τα γεμάτα σώματα στις μεσοχαμηλές, τα περισσότερα solid state αραιώνουν και χάνονται… Εδώ ήταν όμως που έπαθα την πλάκα της ζωής μου με τον C-J! Ο ενισχυτής άπλωσε πολύ άνετα τη σκηνή του στο χώρο, αποδίδοντας τρομερό ύψος και πλάτος, με το βάθος να είναι ΟΚ αλλά όχι αφύσικα πελώριο, καθώς δεν υπάρχει “απόμακρος” ήχος ή φασικές “διαμάχες” από τις μπόρνες του CAV 45. Το στήσιμο των οργάνων είναι τρισδιάστατο, με πολύ στιβαρή εστίαση σε όλη την έκταση της σκηνής και εξαιρετικά λεπτομερή υφή. Η εστίαση δεν ήταν τώρα πια “απαλή” αλλά είχε γίνει τόσο sharp όσο στα καλύτερα τρανζίστορ, ίσως χάρη στην μεγαλύτερη απόσταση των 3,5 μ. από τα ηχεία. Ο χώρος κυριολεκτικά γέμισε με πεντακάθαρο ήχο γεμάτο με δύναμη και αρμονικές, αλλά δεν ακούστηκε ίχνος από ασάφεια ή πάχος που να κρύβει τη λεπτομέρεια. Αυτός είναι ένας πολύ σύγχρονος ηχητικά Conrad Johnson, η ανάλυση και η ακρίβεια στα περιγράμματα φέρνει σε Audio Research, αλλά το τίμπρο είναι πιο τριοδικό και η τονική ομορφιά περισσότερο έκδηλη.
.
Πολύ ενδιαφέρον έχει η ροή του CAV 45. Δεν έχει την εξωστρεφή ταχύτητα/ορμητικότητα ενός Manley ή το τέλειο μα πιο ψύχραιμο tracking ενός Audio Research. Ο ενισχυτής βαδίζει αφάνταστα σταθερά μα όχι βαρετά, ποτέ δεν βιάζεται και δεν αργοπορεί και αναδεικνύει περίφημα τα σόλο χωρίς να υποβαθμίζει την ορχήστρα. Υπάρχει χρόνος για όλα τα όργανα στο κύκλωμα του CAV 45 ώστε να αναπτύξουν το ρυθμό τους και ο Conrad Johnson δεν επιβάλλει κάποια συναρπαστική ή ατμοσφαιρική απόκλιση στην αποτύπωση της ταχύτητας με την οποία ξεδιπλώνεται μια εκτέλεση. Προσωπικά, βαριέμαι εντελώς τους λαμπάτους που πάνε αργόσυρτα ή αυτούς που βάζουν τα μεοσπρίμα εμπρός από κάθε μεταβατική για να ακουστούν γρήγοροι και συναρπαστικοί. Προτιμώ τη μουσική μου να έρχεται χωρίς τέτοιες μανιέρες και ο Conrad Johnson αποτελεί την σπάνια περίπτωση push-pull λαμπάτου με φυσική “ψυχή” και ανάσα, χωρίς μεθοδεύσεις σε αυτούς τους τομείς.
.
Το βασικό όπλο του CAV 45 είναι φυσικά οι περιγραφές του. Οι γυναικείς φωνές που άκουσα σε αυτό το set up σημείωσαν ρεκόρ περιγραφής, ξεπερνώντας κάθε άλλο ενισχυτή που έχω ακούσει εδώ. Θα τον αγόραζα μόνο γι’αυτό, αλλά το ίδιο ισχύει προφανώς για τα έγχορδα και τα πνευστά: τέτοιες μεσαίες συχνότητες, με περιγραφή, ροή και εστίαση επιπέδου SET αλλά με δύναμη επιβολής και ησυχία πολύ ανώτερες, αποτελούν μια αξεπέραστη αναφορά, ανεξαρτήτως τιμής. Φυσικά το ηχείο που οδήγησε είναι ευαίσθητο, δεν περιμένω πως θα κάνει ακριβώς τα ίδια με αναίσθητα ηχεία χωρίς μια έξτρα ενεργή προενίσχυση. Όμως, η σύντομη ακρόαση που έκανα με τα Sopra 2 της Focal στο χώρο της Golden Acoustics με έπεισε πως η δύναμή του επαρκεί άνετα για ηχεία που είναι κοντά στα 90dB, ακόμη κι αν έχουν σχετικά δύσκολες αντιστάσεις. Κατά τη γνώμη, αυτό που χρειάζεται ο CAV 45 από ένα ηχείο είναι η ικανότητά του να παίζει ελεύθερα και διάφανα στις μεσαίες συχνότητες, με το αυθεντικό οργανικό χρώμα και σοβαρή ανάλυση. Αυτό προσκαλεί στο πάρτι ηχεία τύπου BBC ή ακόμη και ηλεκτροστατικά, δηλαδή ηχεία των οποίων οι μεσαίες συχνότητες στέκουν στο πέρασμα των χρόνων ως τα πλέον αξιόπιστα σημεία αναφοράς.
.
.
Μην ψαρώνετε, συνεπώς, από τις τιμές πώλησης του ultra hi-end, η ηχητική ευτυχία μπορεί να γίνει πολύ προσιτή όπως αποδεικνύει η περίπτωση του CAV 45 της Conrad Johnson. Αν, πάλι, σαν κι εμένα, πιστέψατε κάποτε ότι το παραμύθι με τους λαμπάτους πλησιάζει το τέλος του, αυτός ο ενισχυτής θα σας πείσει ότι έχουν πολλά ακόμη να δώσουν για την εποχή της υψηλής ανάλυσης. Ακρίβεια και συναίσθημα μαζί, όπως μόνο μια λυχνία μπορεί να δώσει. Ξεχάστε, λοιπόν, ρομαντισμούς και εύκολες λύσεις ευφωνικότητας, εδώ έχουμε το real thing που, ναι, ακούγεται πιο παραδεισένιο από όσο θα φανταζόταν κι ο πιο φανατικός single-endάκιας.
.
Σύστημα δοκιμής: Thorens TD-160/TP-16 (mod), Gold Note Valore Italian Job/Bobolino, ψηφιακές πηγές Gold Note Koala/Dumbo, Line Magnetic 502CA, ενισχυτές Bluenote Steroid 1 Sign.(mod) & MkII, Quad Artera, Sansui AU-505 (upgraded), KingRex T20+PSU, ηχεία Ocellia Calliope.30SAG Sign. (main), διάφορα DIY βάσει Fostex, καλώδια ρεύματος & accessories Shunyata Research, Ringmat Developements, custom ρακ οξιά, φίλτρο Furman AC-210, Shunyata Research.
Conrad Johnson CAV 45, ολοκληρωμένος ενισχυτής λυχνίας, μη αναστρέφον κύκλωμα, ισχύς 2x45Wrms@4Ω, ευαισθησία 350mV, αντίσταση στην είσοδο 100KΩ, λόγος σήματος/θόρυβο 96dB, απόκριση 20Hz-20KHz, βάρος 19 κιλά, διαστάσεις 44,1x34x16,8 εκ ΠΒΥ. Τιμή: 4.000€. Αντιπρόσωπος: Golden Acoustics, τηλ. 210.2921131
Sonus Hi-Fi
Maestros by Exclusive Audio
Golden Acoustics
Obscure Audio
Sound Gallery Of Athens
