Δοκιμή AZOG V33 – Balanced Moving Coil (MC)
High-End Προενισχυτής Κεφαλών Πικάπ
Πραγματικά «ισορροπημένο» phono-stage !
by Thanasis Moraitis
Όταν ακούω κάποιους να ομιλούν για αναλογικό ήχο πρακτικά μιλάνε για τη μουσική που είναι αποθηκευμένη σε βινύλιο. Κι αυτό είναι λογικό, καθώς ως μέσο αποθήκευσης της μουσικής είναι εξαιρετικά δημοφιλές. Κι όμως δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. Στο 99,9% των περιπτώσεων θα έπρεπε κανονικά να μιλάμε για τη μουσική που έχει γραφτεί και αποθηκευτεί σε ταινία μαγνητοφώνου. Αυτός είναι ο πραγματικός αναλογικός ήχος, κι όχι το σχεδόν πανομοιότυπο αντίγραφο του βινυλίου (η λέξη κλειδί είναι το «σχεδόν») όπου πέρα από την οποιαδήποτε επεξεργασία που έχει υποστεί το αρχικό σήμα που συλλαμβάνουν τα μικρόφωνα, την έξτρα ισοστάθμιση που επίσης έχει υποστεί ώστε να καταστεί κατάλληλο για αποθήκευση σε βινύλιο, την αναγκαστική διαδικασία κοπής της μήτρας και την εκτύπωση (pressing) του δίσκου και μετά την ανάγνωση και μετατροπή της χαραγμένης πληροφορίας από την οποιαδήποτε κεφαλή (και το αντίστοιχο πικάπ) με τις ανάλογες παραμορφώσεις που επιφέρει μια τέτοια διαδικασία. Ας προσθέσουμε τέλος την οδήγηση του σήματος της κεφαλής μέσα σε ένα προενισχυτή κεφαλών πικάπ (phono-stage) για περαιτέρω ενίσχυση και ισοστάθμιση. Κι όμως, μέσα από αυτή την εξαιρετικά πολύπλοκη (και αρκετά απολεστική) διεργασία, εμείς καταφέρνουμε και ακούμε στο τέλος κάτι που μοιάζει από αρκετά έως πάρα πολύ (ανάλογα με την ποιότητα των συσκευών που χρησιμοποιούμε) με την αρχική εγγραφή, έτσι που τελικά ξεχνάμε πόση δουλειά κρύβεται πίσω από αυτή τη μετατροπή. Στην τελική «αναγέννηση» που συμβαίνει διαμέσου αυτής της μακριάς διαδικασίας, ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης της «επαναφοράς» αυτού που είναι γραμμένο στο δίσκο στο «αρχικό» σήμα φέρει ο λεγόμενος προενισχυτής phono, μια συσκευή που αναλαμβάνει να ισοσταθμίσει και να ενισχύσει πάρα πολύ το σήμα της εκάστοτε κεφαλής, ώστε να καταστεί κατάλληλο για περαιτέρω ενίσχυση από κάποιο ενισχυτή και να ακουστεί από τα ηχεία μας. Κι εκεί αρχίζουν τα δύσκολα. Κι αυτό διότι η ενίσχυση στο συγκεκριμένο στάδιο είναι πραγματικά τεράστια (αρκετά άνω των 50db αν η κεφαλή είναι κινητού πηνίου χαμηλής στάθμης, δηλαδή αρκετά πάνω από 100.000 φορές ενίσχυση του σήματος της κεφαλής) κάτι που επιβάλλει εξαιρετικά χαμηλού θορύβου κυκλώματα (μαζί με συγκεκριμένες τοπολογίες όπως θα δούμε παρακάτω) με εξαιρετικά χαμηλές παραμορφώσεις, όπως και θεωρητικά «ανύπαρκτο» ηχητικό χαρακτήρα. Δύσκολα τα πράγματα. Γι’ αυτό και κατά τη γνώμη μου οι πραγματικά καλοί προενισχυτές phono είναι σπάνιοι και, δυστυχώς για τους περισσότερους από εμάς, ακριβοί.
Γιατί τα λέω όλα αυτά; Μα γιατί αυτή τη φορά ήρθε στο χώρο δοκιμών και ακροάσεών μου ένας νέος προενισχυτής phono, ο AZOG V33 της Azog-Audio, αποκλειστικά κεφαλών Κινητού Πηνίου (MC) με πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά. Πρώτα απ’ όλα, είναι το πνευματικό παιδί ενός Έλληνα, του Τάσου Ζωγράφου (εξ ου και το όνομα Azog), δεύτερον αποτελεί εντελώς ισορροπημένη (balanced) σχεδίαση από την αρχή μέχρι το τέλος χωρίς πρακτικά συμβιβασμούς, τρίτο δεν έχει κανένα πυκνωτή σε σειρά με το σήμα και τέταρτο αυτή τη στιγμή μπορεί κανείς να τον αποκτήσει σε πολύ ανταγωνιστική τιμή (για το τελευταίο δείτε στο συμπέρασμα τι εννοώ)!
Οπότε, πάμε να δούμε πως και γιατί ο V33 καταφέρνει όχι μόνο να ελαχιστοποιήσει πρακτικά το χάσμα μεταξύ του δίσκου και της ταινίας στην οποία δημιουργήθηκε εξ αρχής η εγγραφή, αλλά και να αποτελέσει ουσιαστικό ελιξήριο διασκέδασης στη συνολική παρουσίαση της μουσικής που βρίσκεται στο δίσκο.
Μερικά λόγια από τον κατασκευαστή.
«Από την αρχική ιδέα μέχρι την υλοποίηση του, ο προενισχυτής V33 έχει σχεδιαστεί με στόχο να συνεπάρει τον ακροατή και να επαναπροσδιορίσει το τι σημαίνει κορυφαία σχέση ποιότητας προς τιμή. Για να γίνει αυτό εφικτό έχουν επενδυθεί χιλιάδες ώρες στην ανάπτυξή του, χρησιμοποιώντας καινοτόμες τεχνικές λύσεις σε συνδυασμό με εκτενείς ακροάσεις σε ένα αριθμό συστημάτων υπέρ-υψηλής κατηγορίας τιμής και ποιότητας.
Καθώς το μέσο οικιακό περιβάλλον είναι κάθε άλλο παρά απαλλαγμένο από ηλεκτρικό θόρυβο αφού υπάρχει θόρυβος στο κύκλωμα της γείωσης ασφαλείας και στο δίκτυο της παροχής ρεύματος. Οι μετασχηματιστές και τα διάφορα συστήματα ασύρματης διασύνδεσης και επικοινωνίας ακτινοβολούν θόρυβο. Οι ηχολήπτες γνωρίζουν πολύ καλά ότι σε ένα τέτοιο περιβάλλον ο καλύτερος τρόπος μεταφοράς και επεξεργασίας ενός ηλεκτρικού σήματος μικρού πλάτους, όπως αυτό που παράγει μία κεφαλή πικάπ, είναι μία συμμετρική σύνδεση και μία συμμετρική τοπολογία ενίσχυσης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η συμμετρική μεταφορά και επεξεργασία σήματος παρέχει σημαντική συμπίεση των εξωγενώς επαγόμενων θορύβων. Σε μία σωστά υλοποιημένη συμμετρική σχεδίαση, το επιθυμητό σήμα εισόδου μπορεί να είναι ακόμα και χαμηλότερου πλάτους από τον επαγόμενο θόρυβο, και στην έξοδο να υπάρχει ένας πολύ υψηλός λόγος σήματος προς θόρυβο. Σε αντίθεση, ένα ασύμμετρο σύστημα διασύνδεσης και επεξεργασίας, παρέχει μηδενική απόρριψη εξωγενώς επαγόμενων θορύβων.
Στον V33 δεν είναι μόνο το κύκλωμα εισόδου συμμετρικό, αλλά όλο το κύκλωμα έως την έξοδο είναι πλήρως ισορροπημένο. Παρόλο που αυτό απαιτεί σχεδόν διπλάσιο αριθμό εξαρτημάτων, παρέχει δύο επιπλέον πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα: μειωμένη παραμόρφωση, καθώς και διπλάσιο περιθώριο υπερφόρτωσης σε σχέση με μία αντίστοιχη ασύμμετρη σχεδίαση. Συνολικά, τα τρία παραπάνω οφέλη καθιστούν την συμμετρική διασύνδεση και τοπολογία την πλέον ενδεδειγμένη για την υλοποίηση ενός κορυφαίου προενισχυτή φωνογραφικής κεφαλής.
Επίσης είναι πρακτικά αδύνατο για έναν προενισχυτή phono να παρέχει εκτεταμένες δυνατότητες ρύθμισης των παραμέτρων του χωρίς αυτό να οδηγήσει σε σημαντικούς συμβιβασμούς στην ηχητική ποιότητα και σε αύξηση του κόστους. Για τους λόγους αυτούς, μόνο αυτές οι ρυθμίσεις που θεωρήθηκαν απαραίτητες, με τα επιπλέον απαραίτητα διακοπτικά δικτυώματα και κυκλώματα που αυτές απαιτούν υπάρχουν στον V33. Συνεπώς, τηλεχειρισμός, περισσότερες της μίας εισόδου και πολλαπλές καμπύλες αποέμφασης απουσιάζουν στον V33. Αντ’ αυτών, η διαδρομή του σήματος παραμένει εξαιρετικά καθαρή και τα χρήματα που εξοικονομούνται από την παράλειψη των επιπλέον σχετικών κυκλωμάτων έχουν επενδυθεί εκεί που κάνουν πραγματική διαφορά στο ηχητικό αποτέλεσμα, δηλαδή στην χρησιμοποίηση υλικών κορυφαίας ποιότητας και σε μία κυκλωματική τοπολογία χωρίς συμβιβασμούς. Μεταξύ των περίπου 770 υλικών που απαρτίζουν τον V33, υπάρχουν αντιστάσεις και πυκνωτές που κοστίζουν τάξεις μεγέθους περισσότερο από αυτά που υπάρχουν σε σχεδιάσεις αντίστοιχης κατηγορίας τιμής. Τα υλικά αυτά έχουν επιλεγεί προσεκτικά κατόπιν εκτενών και πολλαπλών κύκλων ακροάσεων.
Τέλος ο V33 χρησιμοποιεί σύζευξη συνεχούς σε όλα τα στάδιά του. Δεν υπάρχουν πυκνωτές που απομονώνουν το συνεχές ρεύμα, οι οποίοι αναπόφευκτα θα επέβαλλαν την ακουστική υπογραφή τους στο ηχητικό αποτέλεσμα.
Κατά τα άλλα οι κεφαλές κινητού πηνίου είναι εγγενώς χαμηλοωμικοί μετατροπείς σήματος, και σαν τέτοιοι χρειάζονται προενισχυτές με χαμηλό θόρυβο ρεύματος για να επιτευχθεί συνολικά χαμηλότερος θόρυβος. Αυτό έρχεται όμως σε αντίθεση με τις απαιτήσεις των κεφαλών κινητού μαγνήτη, που απαιτούν χαμηλό θόρυβο τάσης από το ενισχυτικό κύκλωμα. Έτσι, για να υποστηρίξουν και τους δύο τύπους κεφαλών, οι περισσότεροι κατασκευαστές αναγκάζονται να συμβιβαστούν και σε αυτόν τον τομέα. Καταργώντας την υποστήριξη κεφαλών κινητού μαγνήτη, ο V33 έχει σχεδιαστεί από την αρχή χωρίς αυτούς τους συμβιβασμούς, ώστε να παρέχει ασυναγώνιστα ηλεκτρικά και ηχητικά χαρακτηριστικά με τις προτιμητέες κεφαλές κινητού πηνίου».
Περιγραφή.
Ο V33 αποτελείται από δύο σασί, ένα κανονικού μεγέθους που φιλοξενεί τα ευαίσθητα κυκλώματα του προενισχυτή και ένα σαφώς μικρότερο που φιλοξενεί το κύκλωμα stand-by και τους μετασχηματιστές ισχύος της συσκευής. Το δεύτερο, κατασκευασμένο από αλουμινένιο προφίλ, φέρει τον κύριο διακόπτη παροχής του ρεύματος, υποδοχή IEC για το καλώδιο ρεύματος, ασφάλεια και τέλος ένα πολύ υψηλών προδιαγραφών ηλεκτρικό σύνδεσμο της ελβετικής Lumberg για τη μεταφορά των DC τάσεων στο κυρίως σασί.
Το κυρίως σασί, επίσης κατασκευασμένο από αλουμίνιο, διαθέτει παχιά πρόσοψη, άριστο φινίρισμα και ευχάριστη εμφάνιση. Το καπάκι του είναι χαραγμένο με το λογότυπο της εταιρείας ενώ το φινιρισμα του είναι υψηλών προδιαγραφών. Η παχιά πρόσοψη περιλαμβάνει δύο περιστροφικούς διακόπτες (ένας για την επιλογή φορτίου και ένας για το ποσό ενίσχυσης του σήματος) μαζί με οπτικές ενδείξεις (LED) για κάθε επιλογή. Στην πρόσοψη βρίσκουμε επίσης και άλλο ένα LED που κατά την έναυση γίνεται κόκκινο και μετά από 2-3 λεπτά (όταν δηλαδή όλες οι τάσεις έχουν σταθεροποιηθεί) γίνεται πράσινο, σημειώνοντας την κατάσταση λειτουργίας του προενισχυτή. Στην πίσω πλευρά συναντάμε την υποδοχή για τη σύνδεση του καλωδίου παροχής ενέργειας (χαμηλής τάσης) από το εξωτερικό τροφοδοτικό, τη ‘βίδα’/τερματικό γείωσης, δύο θηλυκά XLR για τη σύνδεση των καλωδίων (πλήρως ισορροπημένων) από το βραχίονά μας, δύο αρσενικά XLR εξόδου και τέλος δύο RCA για χρήση μόνο αν ο χρήστης δεν διαθέτει προενισχυτή (ή και ολοκληρωμένο) με XLR σε μια είσοδό του. Όπως θα έχετε καταλάβει, ο κατασκευαστής δεν συστήνει καμία άλλη σύνδεση πλην της πλήρως ισορροπημένης.
Στο εσωτερικό της συσκευής βρίσκουμε τέσσερις εντυπωσιακά γεμάτες με -κυρίως- διακριτά εξαρτήματα πολύ καλής έως και άριστης ποιότητας πλακέτες, από μία για κάθε κανάλι, καθώς και μια μεγαλύτερη για την τροφοδοσία και των δύο καναλιών όπως και των κυκλωμάτων ελέγχου. Η ποιότητα των υλικών και της συναρμογής είναι άριστη και δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από κορυφαίες υλοποιήσεις του εξωτερικού. Η επιλογή του φορτίου γίνεται με ρελέδες, όπως με ρελέδες γίνεται και η επιλογή της ενίσχυσης. Συνολικά πρόκειται για μια άριστη υλοποίηση.
Ηχητικά και άλλα…
Ο V33 συνδέθηκε στο σύστημά μου και μέσω μετασχηματιστών (Lundahl) στην έξοδο αλλά και απ’ ευθείας (είτε σε σύνδεση single ended, είτε balanced) στον προενισχυτή μου (δικής μου σχεδίασης και κατασκευής). Eπάνω του συνδέθηκαν συνολικά τρεις κεφαλές (vdHul The Frog Gold, Dynavector DV20X2 L και η Audio Technica ART7). Οι καλωδιώσεις των βραχιόνων ήταν true balanced, όλες με litz καλωδια. Τα πικάπ ήταν ένα Merrill (AR-XB mod) με βραχίονα Rega ΡΒ900 mod, ένα ιδιοκατασκευή μου με μοτέρ DD JVC και βραχίονα Origin Live Silver (με upgraded βαρίδι) και τέλος ένα CJ Walker με βραχίονα Alphason Xenon. Το V33 τοποθετήθηκε επάνω στα Ιταλικά αντικραδασμικά ‘χαπάκια’ της Esseci Design “I-Sol” Coupling, τα οποία προσφέρουν πράγματι σημαντικό κέρδος και ‘ακούγονται’ αμέσως.
Το συμπέρασμα; Το V33 διαθέτει ένα ιδιαίτερα αθόρυβο, πεντακάθαρο, εντυπωσιακά δυναμικό και πάρα, μα πάρα πολύ λεπτομερές στάδιο προενίσχυσης, το οποίο εξ αιτίας της τεράστιας διαφάνειάς του και ως προς τον χαρακτήρα του εκάστοτε συνδυασμού πικάπ-κεφαλής αλλά και της κορυφαίας μεταδοτικότητας του μουσικού σήματος από το χαμηλότερο επίπεδό της έως το υψηλότερο, καταφέρνει να αναδείξει σε όλο το μεγαλείο τις δυνατότητες της εκάστοτε πηγής μαζί και του προγράμματος. Με άλλα λόγια, πολύ δύσκολα θα βρείτε κάτι ισάξιο (πόσο μάλλον καλύτερο) στην κατηγορία του ή και σε ανώτερη! Να μπορεί να ακουστεί με βεβαιότητα (με βάση πάντα τις δυνατότητες της πηγής που θα συνδεθεί σε αυτό) ως ένα συνολικά υψηλότερου επιπέδου από το AZOG. Η εντυπωσιακή αίσθηση της πειθούς ότι αυτό που ακούς κάθε φορά είναι ότι καλύτερο μπορεί να κάνει η πηγή σου παραμένει και δεν αλλοιώνεται στο παραμικρό με την πάροδο του χρόνου, κάτι που έχω συναντήσει περισσότερες φορές απ’ όσο θέλω να θυμάμαι στο παρελθόν. Το V33 ακούγεται φρέσκο και αληθινό κάθε ώρα, κάθε στιγμή. Πιο συγκεκριμένα, πρέπει να αναφερθούν τα εξής χαρακτηριστικά που το κάνουν μια από τις κορυφαίες προτάσεις, ανεξαρτήτως τιμής, κατά τη γνώμη μου. Κι αυτά δεν είναι άλλα από την εξαιρετική απόδοση των χαμηλών συχνοτήτων (έλεγχος, έκταση και περιγραφή), η επίσης εξαιρετική απόδοση της μεσοϋψηλής περιοχής (η καλύτερη απόδοση των συριστικών που έχω ακούσει ποτέ από «συμβατικό» phono stage) και η άριστη έκταση των δυναμικών αλλά και το στήσιμο της στερεοφωνικής εικόνας. Μη φανταστείτε ότι τα άλλα χαρακτηριστικά δεν είναι εξίσου υπέροχα, απλά στους συγκεκριμένους τομείς το V33 κάνει εντυπωσιακά την υπέρβαση!
Μειονεκτήματα; Κανένα που να άπτεται της σχεδίασης και της πρακτικής εφαρμογής της. Από την άλλη όμως, πως να πείσεις τον εκάστοτε υποψήφιο αγοραστή ότι το V33 δεν είναι εδώ για να ομορφύνει τα πράγματα αλλά για να επιτελέσει το εξαιρετικά δύσκολο έργο του; Να ενισχύσει αυτό που παίρνει από το πικάπ χωρίς να προσθέσει ή να αφαιρέσει τίποτα; Θα ήθελα πολύ, επίσης, να ακούσω τι μπορεί να κάνει μια τέτοιου επιπέδου σχεδίαση (και καταλαβαίνω τα προβλήματα που ενέχει κάτι τέτοιο) αν εφαρμοζόταν για κεφαλές κινητού μαγνήτη. Ίσως τότε να ήταν(;) λίγο πιο προσιτό, για όλους εκείνους που δεν έχουν τη δυνατότητα αγοράς μιας κεφαλής MC ή ενός τέτοιου phono-stage (ίσως και όχι, μόνο ο σχεδιαστής του μπορεί να το απαντήσει). Δεν πρέπει βεβαίως να ξεχνάμε ότι στάδια επιπέδου ηχητικής ποιότητας σαν το V33 είναι συνήθως πολύ ακριβότερα και ότι αυτή τη στιγμή το τίμημα απόκτησής του μπορεί ακόμα και να θεωρηθεί ακόμα και «προσιτό».
Συμπέρασμα
Με εξαιρετική ομοιογένεια, κορυφαία διαφάνεια, εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο θορύβου, πρακτικά ανύπαρκτη ηχητική υπογραφή και εντυπωσιακή τρισδιάστατη στερεοφωνική εικόνα το ελληνικό V33 αποτελεί μια από τις κορυφαίες επιλογές για ενίσχυση και ισοστάθμιση του σήματος κεφαλών κινητού πηνίου ανεξάρτητα κόστους. Το ότι ευχαριστήθηκα πάρα πολύ την κάθε στιγμή μαζί του, νομίζω ότι φαίνεται μέσα από το κείμενο. Συστήνεται ανεπιφύλακτα!
Τιμή AZOG Audio model “V33” (MC-Only) phono-stage: 4.999,- €
AZOG Audio Διάθεση – Ακροάσεις
