Audio Vision Art Audio
Sound Gallery of Athens
Audio Technologies VA-50
Δεν είναι ό,τι πιο συνηθισμένο για μια εταιρία να παράγει όλα όσα χρειάζεται μια ηχητική αλυσίδα υψηλών απαιτήσεων, πόσο μάλλον για μια εταιρία που εδρεύει στο Μαρούσι! Ο λόγος για την Audio Technologies του κ. Μιλτιάδη Λογοθέτη, η οποία στα 23 χρόνια που λειτουργεί έχει συνδέσει το ονομά της με σοφιστικέ κατασκευές, υψηλή τεχνική κατάρτιση και λογικές τιμές πώλησης. Η εταιρία έχει ως σημαία της τα ηλεκτροστατικά ηχεία που παράγει, διαθέτει εξελιγμένες εγκαταστάσεις έρευνας/ανάπτυξης και δικά της μηχανήματα για την κατασκευή των προϊόντων και των πιο κρίσιμων εξαρτημάτων, όπως οι μετασχηματιστές με τους οποίους εξοπλίζει τα ηχεία και τους ενισχυτές της. Η οικιακή γκάμα της περιλαμβάνει, επιπλέον των ηλεκτροστατικών ηχείων και των ενισχυτών (μοντέλα με λυχνίες και τρανζίστορ), ψηφιακές πηγές (CDp, USB DAC, rubidium clock), δέκτη FM, phono stage, καλώδια, μετασχηματιστές απομόνωσης, ακουστική περιποίηση του χώρου. Επίσης διαθέτει προϊόντα για τον επαγγελματικό τομέα ήχου αλλά έχει επεκταθεί και στο χώρο της ενέργειας με φωτοβολταϊκά συστήματα. Τέλος, υπάρχει μια πληθώρα από έτοιμα project προς πώληση για να ξεκινήσει κάποιος τη δική του παραγωγή, με υψηλής τεχνολογίας εφαρμογές στο χώρο του ήχου, της ακουστικής και των ηλεκτρονικών και εν λειτουργία πρωτότυπες κατασκευές. Με άλλα λόγια, ο κ. Λογοθέτης δεν είναι ο τυπικός κατασκευαστής hi-fi της “me too” ποικιλίας αλλά ένας μανιώδης σχεδιαστής ηλεκτρονικών με άριστο τεχνικό υπόβαθρο (γνώσεις, εξοπλισμός) και αγάπη για τον ήχο και τη μουσική, τα οποία επιχειρεί να συνδυάσει αρμονικά μέσα από τη γκάμα του.
Με κόστος λίγο πιο πάνω από το χιλιάρικο, ο VA-50 είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της φιλοσοφίας της ελληνικής εταιρίας. Πρόκειται για έναν τελικό ενισχυτή λυχνίας με επαρκή ισχύ 50Wrms από ένα push-pull ζεύγος 6L6GC της Tung Sol, μια σύγχρονη κατασκευή χωρίς ρομαντικό ήχο και επιδεικτική εμφάνιση αλλά με μια λίαν αποτελεσματική σχεδίαση που δεν στηρίζεται στα ακριβά υλικά για να αποδώσει σωστά. Ο ενισχυτής παράγεται σε δύο εκδόσεις, τη στάνταρτ που δοκιμάζουμε εδώ και την GS που διαθέτει υψηλότερης ποιότητας υλικά, όμως πυκνωτές mkp της Mundorf και ηλεκτρολυτικούς της ELNA, μετασχηματιστές εξόδου με δευτερεύον από επίχρυσο χαλκό 24Κ, αντιστάσεις Vishay με ανοχές 0,1% κλπ. Ανεξαρτήτως έκδοσης, ο VA-50 έχει το προνόμιο της μετατροπής από το χρήστη σε μονοφωνικό μέσω ενός διακόπτη στην πλάτη του, οπότε η ισχύς του φθάνει τα 100W@4Ω και η αντίσταση εξόδου πέφτει στα 0,19Ω από 0,35Ω. Με ευαισθησία 1V και αντίσταση εισόδου 100KΩ, ο τελικός της Audio Technologies αποτελεί εύκολο φορτίο και θα ταιριάξει άνετα με λαμπάτους και παθητικούς προενισχυτές.
Σύγχρονη συνταγή, παραδοσιακά υλικά
Στα ενδότερα του VA-50 συναντάμε τις λυχνίες εξόδου 6L6GC (τέσσερις), ενώ στα στάδια εισόδου μια 12ΑΧ7 και δύο 12AU7.
Η μεγάλη οθόνη με τις συστοιχίες των δέκα led για την ένδειξη της ισχύος στο κάθε κανάλι αποτελεί το πλέον αναγνωρίσιμο στοιχείο στην εμφάνιση του ενισχυτή. Η παχιά αλουμινένια πρόσοψη με το χαραγμένο λογότυπο αριστερά και το όνομα της εταιρίας δεξιά έχουν άψογο φινίρισμα, τα τέσσερα αλουμινένια πόδια εμπνέουν εμπιστοσύνη και το σασί είναι ιδιαίτερα άκαμπτο, με διαστάσεις βολικές (37x22x12 εκ.) και 16 βίδες allen να συγκρατούν το καπάκι στη θέση του. Η πρώτη εντύπωση είναι λοιπόν πολύ θετική και πολλοί θα εκτιμήσουν το γεγονός ότι η εμφάνιση δεν είναι η παραδοσιακή ενός λαμπάτου ενισχυτή. Το σασί αυτό το συναντούμε και στα εννιά ενισχυτικά της εταιρίας, είτε μιλάμε για προενισχυτές είτε για τελικούς με τρανζίστορ, κάτι που απαιτεί σωστή εκμετάλλευση του χώρου και προϋποθέτει μια πολύ αυστηρή προσέγγιση στην κυκλωματική σχεδίαση, χωρίς προχειρότητες και όψιμες παρεμβάσεις. Η σχεδίαση όλων των Audio Technologies γίνεται άλλωστε με τη βοήθεια του γνωστού προγράμματος εξομοίωσης SPICE και η εταιρία στοχεύει πάντα στην απλότητα των διαδρομών του σήματος, χωρίς όμως να ρισκάρει την τεχνική αρτιότητα και την άριστη εργαστηριακή εικόνα. Ο κ. Λογοθέτης είναι από τους ελάχιστους κατασκευαστές που δηλώνουν την μετατόπιση φάσης των ενισχυτών τους με νούμερο (<30 μοίρες) και την ακριβή τιμή της αντίστασης εξόδου, που δημοσιεύουν ένα πλήρες σετ μετρήσεων και δεν προσπαθούν να κρύψουν την κακή εικόνα σε θόρυβο και παραμορφώσεις που χαρακτηρίζουν πολλούς λαμπάτους ενισχυτές της αγοράς. Εξάλλου, η εταιρία στοχεύει στην ίδια αρμονική υπογραφή είτε χρησιμοποιεί λυχνίες είτε τρανζίστορ, αφήνοντας ελεγχόμενα τη 2η και 3η αρμονική να δώσουν ένα πιο μεστό τίμπρο χωρίς να “χρωματίσουν” υπέρ το δέον ή να παχύνουν το αποτέλεσμα. Το push-pull κύκλωμα στον VA-50 υποστηρίζεται επιπλέον από πηγές συνεχούς ρεύματος στα πρώτα στάδια, που εξασφαλίζουν καλύτερη συμμετρία και γραμμική οδήγηση της εξόδου. Όλα αυτά εξηγούν σε μεγάλο βαθμό την έξοχη απόδοση του ενισχυτή για το κόστος του, ο οποίος συνδυάζει τα καλά των τρανζίστορ (εύρος, τονική ισορροπία, ταχύτητα, ανάλυση) με τη μουσικότητα και τις αρμονικές των λυχνιών. Μια ματιά στο εσωτερικό αποκαλύπτει την αγαστή συνεργασία λυχνιών και solid state τροφοδοσίας και σταθεροποίησης, ενώ είναι χαρακτηριστική η τάξη της υλοποίησης. Ο μεγάλος custom τορροειδής μετασχηματιστής βρίσκεται όρθιος στα δεξιά, πίσω από μεταλλικό χώρισμα και τα λιγοστά υλικά μοντάρονται σε μια μεγάλη πλακέτα. Όπως είπαμε, σε αυτή την έκδοση η εταιρία χρησιμοποιεί χαμηλού κόστους εξαρτήματα (ηλεκτρολυτικοί Lelon, σύζευξης Bennic), ώστε ο τελικός να εμφανίζεται αληθινά προσιτός στο ευρύ κοινό, στα επίπεδα του κινεζικού ανταγωνισμού. Τέλος, μια σειρά από led δίπλα στις λυχνίες απεικονίζουν την κατάστασή λειτουργίας τους, κάτι αρκετά χρήσιμο και αγχολυτικό για το μέσο χρήστη που θα μπορέσει να εντοπίσει άμεσα ποια λυχνία δεν λειτουργεί σωστά.
Ακρίβεια, δύναμη και μαγεία, σε σωστές αναλογίες
Ο VA-50 πέρασε με επιτυχία το πρώτο τμήμα της δοκιμής, παίζοντας παρέα με το hi-end μονόδρομο DIY ηχείο μου. Είναι μια σχεδίαση-διασκευή στη φόρτιση quarter wave, εξοπλισμένη με το ειδικής έκδοσης, με μαγνήτη alnico, Fostex FE-138ESR. Μου έκανε εντύπωση η ακρίβεια στην εστίαση και η ανάλυση του ενισχυτή, τα ανοιχτά, φωτεινά και εκτεταμένα πρίμα, η άρτια δομημένη σκηνή, το ευρύ φάσμα και οι δυναμικές του. Όλα αυτά αποκλίνουν από τα αναμενόμενα, επιδεικνύοντας solid state αρετές σε μια κατηγορία τιμής όπου οι λαμπάτοι έχουν σοβαρούς συμβιβασμούς. Δεν είχα καμία αμφιβολία όμως πως παίζει ενισχυτής με λυχνίες και μάλιστα σε τάξη Α στην μικρή ισχύ που του ζητούσα (δεν πέρασε τα 3W με βάση το όργανο του VA-50), καθώς η πληθώρα των αρμονικών σε όλο το φάσμα, η πολύχρωμη υφή των οργάνων, το εσωτερικό φως στις μεσοϋψηλές και το κορεσμένο τίμπρο είναι πάντα σε πρώτο πλάνο στο φάκελο του ενισχυτή. Αυτό το ηχείο είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικό του θορύβου και των παραμορφώσεων, όμως ενοχλείται εξίσου από μια μηχανική ροή και μια άτσαλη ανάπλαση των δύσκολων μεταβατικών, όπως όλα τα μονόδρομα. Σε αυτούς τους δύσκολους τομείς ο ενισχυτής τα πήγε πολύ καλύτερα από τις προσδοκίες μου, παίζοντας σχεδόν σαν λάμπα του τριχίλιαρου. Ο VA-50 είναι βέβαια πολύ ήσυχος και με την τυπική έννοια και μάλιστα με άνω του μέσου όρου λόγο s/n για λυχνία, ενώ το αναμενόμενο ελαφρύ γρέζι στο φόντο δεν χαρακτηρίζει το αποτέλεσμα, καθώς δεν είναι άσχετο με τη μουσική αλλά ακολουθεί την αύρα της, όμως υποδεικνύει διακριτικά την εισαγωγική ποιότητα των εξαρτημάτων. Η ροή, από την άλλη, είναι ιδιαίτερα σταθερή και συμπαγής, ίσως λίγο πιο σφιχτή στο χρόνο και επιβλητική παρά ελεύθερη, κάτι που θα αρέσει στους νεότερους ακροατές. Μπορεί να υπολείπεται ως ατμόσφαιρα δίπλα σε ένα single-ended μικρής ισχύος ή, στην προκειμένη περίπτωση, το μικρό Tripath (King Rex), αλλά έχει σωστό ρυθμό – όχι μόνο ταχύτητα- ενώ συνοδεύεται και από πολύ μεγαλύτερη δύναμη επιβολής. Η άριστη ταχύτητα και δυναμική του VA-50 σε συνδυασμό με την έξοχη ατάκα και εστίαση μου χάρισε τελικά πολύ ενδιαφέρουσες στιγμές μουσικής κατανόησης στις μεταβατικές. Η 6L6 έχει ζωηρό ήχο και ταχύ αλλά όχι πάντα πολιτισμένο κι εδώ δείχνει να ελέγχεται απόλυτα, διοχετεύοντας στον καθορισμό των περιγραμμάτων και την ταχύτατη εστίαση τις δυνάμεις της. Συνολικά, ο VA-50 πέρασε με άνεση το πρώτο εμπόδιο κι έτσι η δοκιμή συνεχίστηκε στο μεγάλο σύστημα. Εκεί περίμενε τον Audio Technologies το τρίδρομο DIY ηχείο μου, μια παραλλαγή στις ανοιχτές μπάφλες με 12άρι Eminence, 4άρι Fostex και σούπερ τουίτερ PHY. Αν και σημαντικά πιο ευαίσθητο από το μονόδρομο, “ρούφηξε” πολύ μεγαλύτερη ισχύ και έφθασε τον ενισχυτή κοντά στο όριό του, όπου φάνηκε η πολύ καλή δουλειά που έχει γίνει στην τροφοδοσία και τον μ/σ εξόδου. Η τονική ισορροπία δεν αλλοιώθηκε, τα περιγράμματα έμειναν στη θέση τους και η αίσθηση της ταχύτητας παρέμεινε σαν μια γροθιά, όπως θα έκανε ένας πολύ καλός solid state ενισχυτής. Εδώ επίσης φάνηκε ότι η διαφάνεια είναι πολύ άνω του μέσου όρου της entry level hi-end κατηγορίας, αφού τέτοια επίπεδα καθορισμού της αρμονικής πληροφορίας και ανοιχτοσύνης στη σκηνή τα έχω πάρει από κορυφαίους λαμπάτους τουλάχιστον διπλάσιας τιμής. Σε αυτό το σύστημα εξάλλου έγινε πιο φανερή η ολογραφική απεικόνιση και τα μεγάλα είδωλα, όπως βέβαια και ο ελαφρύς περιορισμός στο πλάτος και το βάθος, με το ύψος να παραμένει σταθερά κορυφαίο. Και στα δύο set up έπαιξα με παθητικό προενισχυτή χωρίς να προβληματιστώ στο ελάχιστο, στο δεύτερο και μεγαλύτερο όμως συνόδεψα εναλλακτικά τον VA-50 με έναν ενεργό λαμπάτο της υψηλής κατηγορίας, με εντυπωσιακά αποτελέσματα στον τομέα της κλίμακας και του μεγέθους της σκηνής. Η μεγέθυνση δεν “αραίωσε” το τίμπρο και τη διαφάνεια του VA-60, εδώ όμως πραγματικά θα χρειαζόμουν την ακριβότερη έκδοση του ενισχυτή για να παραμείνει η υψηλή ανάλυση στο βάθος της υφής. Συνολικά, έμεινα πολύ ευχαριστημένος από τον μικρό λαμπάτο της Audio Technologies. Είναι ένα μηχάνημα άρτιο τεχνικά, χωρίς ρετρό ήχο ή στοιχειώδεις ανεπάρκειες, που καταφέρνει να ακουστεί πολύ μουσικό, ανοιχτό και ταχύ, χωρίς ουσιαστικούς χρωματισμούς. Δεν υπάρχει “ομίχλη”, soft εστίαση και παχιά περιγράμματα, βάρος ή αργοπορία όπως στους μέτριους λαπάτους, ούτε όμως και μεταλλικός, λεπτός ήχος με γκρίζα ηχοχρώματα και επιθετικές μεταβατικές όπως στα περισσότερα τρανζίστορ της κατηγορίας. Παρόλη την πολύ προσεκτική σχεδίαση, όμως, ο κ. Λογοθέτης δεν άφησε απ’έξω την πηγαία μουσική έκφραση και τη μαγεία της στιγμής αλλά μας δίνει, με τον VA-50, ένα από τα πιο καθαρά και μουσικά ευκρινή μηχανήματα της εισαγωγικής hi-end κατηγορίας (και όχι μόνο).
Σύστημα δοκιμής: ψηφιακές πηγές Gold Note Koala, Line Magnetic 502CA, Wadia 121 DAC, ενισχυτές Gold Note S-3 ΙΙ Signature, Sansui AU-505 (mod), KingRex T20+PSU, ηχεία Ocellia Calliope.30 Signature, DIY βάσει Fostex, καλώδια ρεύματος & accessories Ringmat Developements
Audio Technologies VA-50, ολοκληρωμένος ενισχυτής λυχνίας 2x50Wrms, σχεδίαση-κατασκευή στην Ελλάδα. Τιμή: 1.350€, Σε προσφορά για τα τρία πρώτα κομμάτια στους αναγνώστες μας, τελική τιμή απόκτησης 1.140,-€. Κατασκευαστής: Audio Technologies, τηλ. 698-7867924
Paris Kotsis
Golden Acoustics
Chameleon Audio & Racks
