Sound Gallery Of Athens
Audio Design
Audio Vision Art
Chameleon Audio
RT Audio Design Orpheus (push-pull Class A)
…. a Classy Power Amplifier with external power supply
REVIEW BY: PARIS KOTSIS
Καθώς η οικονομική πολιτική που ακολουθείται στη χώρα μας τονώνει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη… στη γειτονική μας Βουλγαρία, είπαμε να συνδράμουμε κι εμείς από την πλευρά μας στην ενίσχυση της βουλγαρικής οικονομίας, δελεάζοντας σας με την πρώτη δοκιμή σε ενισχυτή της RT Audio Design, την εταιρία του σχεδιαστικού δίδυμου Ratzov και Tsenkov. Η RT είναι ήδη διάσημη στην audio σκηνή της Βουλγαρίας ενώ δεν τα πάει καθόλου άσχημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, χάρη στους φημισμένους μετατροπείς που παράγει με το όνομα Orpheus, ένα μοντέλο των οποίων έχουμε ήδη δοκιμάσει στο hiendnews. Οι Βούλγαροι έχoυν πάθος με αυτό το όνομα αφού το επιλέγουν πρακτικά σε όλα τα προϊόντα που παράγουν! Στην ολιγομελή και λίαν ελιτίστικη γκάμα τους υπάρχει λοιπόν κάθε είδους Orpheus, από παθητικό προενισχυτή και single-ended τελικό μέχρι CD transport, διάφορα DAC με και χωρίς είσοδο USB και μονόδρομες χοάνες, αν και οι τελευταίες εμφανίζονται στην ιστοσελίδα του χωρίς καν όνομα ή χαρακτηριστικά. Η εταιρία εδρεύει στη Σόφια, προσφέρει εξεζητημένες, δύσκολες υλοποιήσεις σε πολύ συμφέρουσες τιμές και διαθέτει άριστη ποιότητα κατασκευής με απόλυτα κριτήρια. Η φιλοσοφία της RT Audio Design φαίνεται πως είναι το κυνήγι των απόλυτων λύσεων σε ό,τι παράγει, έτσι δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει τροφοδοτικά μπαταρίας σε ενισχυτές ή μετασχηματιστές σύζευξης στις εξόδους των DAC, ενώ το επερχόμενο νέο DAC της θα έχει ανεξάρτητα τμήματα για PCM και DSD! Μπορεί οι μετατροπείς που σχεδιάζει ο Tsvetan Tsenkov, ο ηλεκτρονικός του σχεδιαστικού διδύμου της RT, να έχουν το προβάδισμα στη φήμη της εταιρίας αφού η κατηγορία αυτή είναι στο peak της μόδας σήμερα χάρη στους computer audiophiles, εμείς όμως θα εστιάσουμε αυτή τη φορά στα ενισχυτικά του που απευθύνονται σε μερακλήδες ακροατές με πολύ αποκαλυπτικά ηχεία.
Στόχος η κορυφή (σε τρεις εκδοχές)
Στη γκάμα της εταιρίας βρίσκουμε τρεις ενισχυτές όλους κι όλους που όμως είναι αντιπροσωπευτικοί της κατάστασης των πραγμάτων σήμερα σε ό,τι αφορά την solid state ενίσχυση επιπέδου αναφοράς. Υπάρχει ένας ολοκληρωμένος με το LM3886 και ισχύ 38W, ένας τελικός single-ended με ισχύ 7W χωρίς ολική ανάδραση (σπάνιο είδος ομολογουμένως) κι ένας τελικός push-pull σε τάξη Α με ισχύ που φθάνει τα 50W σε φορτίο 4Ω. Και οι τρεις έρχονται με εξωτερικά τροφοδοτικά μεγάλου μεγέθους αλλά διαφορετικής σύστασης. Ο πρώτος έχει τροφοδοτικό μπαταρίας, ο δεύτερος ένα πλήρως σταθεροποιημένο γραμμικό τροφοδοτικό και ο τρίτος, που ακούσαμε και σας παρουσιάζουμε σε αυτό το άρθρο, ένα πλήρως σταθεροποιημένο τροφοδοτικό τύπου shunt που είναι και το πιο δύσκολο να υλοποιηθεί. Τα κυκλώματα που χρησιμοποιεί ο σχεδιαστής είναι εξαιρετικά απλά και τα εσωτερικά των συσκευών θυμίζουν έντονα τη σειρά των First Watt του Nelson Pass. Οι στιβαρές τροφοδοσίες στοχεύουν στην αντιμετώπιση δύσκολων φορτίων και τους πολύ καλούς σηματοθορυβικούς λόγους, ώστε να συνδυάζονται οι εξωτικές περιγραφές με την άρτια τεχνική συμπεριφορά. Με απλά λόγια, ο στόχος του Tsenkov είναι να πιάσει την μαγεία των τριόδων ισχύος, αποφεύγοντας τις ανεπάρκειές τους. Αν ο single-ended του προορίζεται κατεξοχήν για ευαίσθητα ηχεία βάσει της μικρής ισχύος του, ο push-pull Orpheus με την υπολογίσιμη ισχύ σε τάξη Α και την χαμηλή αντίσταση εξόδου του 0,1Ω απευθύνεται σε μια ευρύτερη γκάμα ηχείων – μάλιστα τον τσεκάραμε με τα πολύ δύστροπα Magnepan MG20.1 και μας αποστόμωσε με την οδήγηση και την ηχητική του ποιότητα.
Τόσο με ‘παθητικό’ προενισχυτή όσο και με τον Conrad Johnson ART πέρασε τον ήχο με πράσινο.
Cool running
O Orpheus υλοποιείται σε δύο πανομοιότυπα σασί, με κανονικές διαστάσεις αλλά σχετικά χαμηλού προφίλ, που φέρουν ψήκτρες στις πλευρές τους και καλά φινιρισμένες αλουμινένιες προσόψεις. Το λογότυπο της εταιρίας είναι τα αρχικά RT με καλλιτεχνική γραμματοσειρά μεγάλου μεγέθους που κοσμεί τόσο το κέντρο της πρόσοψης όσο και τα καπάκια στα δύο σασί. Η εμφάνιση είναι βέβαια αρκετά σπαρτιάτικη, μπορεί όμως να παραδοθεί και με ξύλινη πρόσοψη με έξτρα κόστος. Η εταιρία τον συνοδεύει με δύο σπέσιαλ καλώδια ρεύματος, τόσο για το εξωτερικό τροφοδοτικό (όπου υπάρχει βύσμα Neutric και όχι το στάνταρτ IEC) όσο και για την σύνδεση ανάμεσα στα δύο σασί. Το τροφοδοτικό στηρίζεται σε μεγάλο τορροειδή μετασχηματιστή και πολλαπλές σταθεροποιήσεις, κάποιες από τις οποίες εδράζουν στις μεγάλες ψήκτρες του, ενώ η μικρή πλακέτα περιλαμβάνει διόδους Shottky και ηλεκτρολυτικούς πυκνωτές εξομάλυνσης Nichicon Fine Gold με συνολική χωρητικότητα 50.000μF/κανάλι και οχτώ μικρές ψήκτρες με τρανζίστορ για τη σταθεροποίηση των σημείων λειτουργίας του κυκλώματος. Άκρως μινιμαλιστικό είναι και το κυρίως σασί, όπου δεν υπάρχουν πυκνωτές στο δρόμο του σήματος, με το στάδιο εξόδου να υλοποιείται με δύο παράλληλα push-pull συμπληρωματικά ζεύγη τρανζίστορ της Toshiba (C5242 και Α1962). Το κύκλωμα παρουσιάζει κέρδος τάσης 31dB και πελώρια απόκριση συχνοτήτων από το DC (0Hz-1ΜHz), ενώ η αντίσταση εισόδου των 47KΩ τον καθιστά ιδανικό υποψήφιο για παθητική προενίσχυση (με την προϋπόθεση ότι δεν προηγείται πηγή με υπερβολικά υψηλή αντίσταση εξόδου). Αν και η ηχητική συμπεριφορά του Orpheus δεν αφήνει καμία αμφιβολία πως πρόκειται για υλοποίηση σε τάξη Α, το αξιοπερίεργο είναι ότι η θερμοκρασία που αισθάνεται κανείς όταν αγγίξει τις ψήκτρες του είναι μάλλον μέτρια, ακόμη κι αν τον ζορίσει με δύσκολα ηχεία.
Triode-like powerhouse
Δεν είμαι ιδιαίτερα “ζεστός” με τους ενισχυτές σε τάξη Α, εκτός κι αν χρησιμοποιούν λυχνίες στην έξοδό τους. Δεν είναι αλλωστε τυχαίο πως είναι ελάχιστοι οι Class A solid state τελικοί που έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη των ακροατών τις τελευταίες δεκαετίες. Σε γενικές γραμμές θα έλεγα ότι τους λείπει η ακρίβεια, δείχνουν πως δεν μπορούν να ελέγξουν σωστά την άφθονη ενέργεια που αποδίδουν στα ηχεία και συνήθως προκύπτουν αργοί και χρωματισμένοι, χωρίς τόσο καλό χρονισμό και με αρετές περιγραφής των αρμονικών που, απλώς, μιμούνται τις αντίστοιχες ικανότητες των λαμπάτων ενισχυτών. Άλλοτε πάλι παραείναι ψυχροί και “υπολογισμένοι” προς όφελος της ανάλυσης και της οδήγησης. Το λοιπόν, προτιμώ τα μινιμαλιστικά solid state ενισχυτικά σε τάξη ΑΒ (Gold Note, Naim, DNM, Lavardin, chip amps με LM3886 κλπ) που τουλάχιστον συγκλίνουν σε βασικά σημεία της αναπαραγωγής και, τηρουμένων των αναλογιών, καταφέρνουν να θυμίζουν αρκετά καλά τα πρότυπα ενός ενισχυτή σε τάξη Α με λυχνίες και τοπολογία single-ended. Η περίπτωση του Orpheus της RT Audio είναι διαφορετική. Δεν ξέρω αν αυτό σημαίνει πως τελικά δεν είναι ένα “full Class A” μηχάνημα όπως υποδεικνύει η χλιαρή θερμοκρασία λειτουργίας του, πάντως εδώ μας περιμένουν παραδεισένιες περιγραφές τριοδικού στυλ, καταπληκτικός χρονισμός και ροή και, παράλληλα, σώματα/drive που παραπέμπουν σε push-pull Class A τέρατα από πολύ γνωστούς κατασκευαστές λαμπάτων ενισχυτών, όπως η CAT. Ο ενισχυτής, με άλλα λόγια, είναι αρκετά παράδοξος αφού πετυχαίνει πρακτικά απόλυτες επιδόσεις σε τομείς που συνδυάζονται δύσκολα και τελικά έχει ένα επίπεδο ηχητικής ποιότητας που είναι περισσότερο τυπικό της ultra hi-end σκηνής παρά της εισαγωγικής κατηγορίας του hi-end! Η ανάλυση του τίμπρου είναι καταιγιστική και το χαμηλό κατώφλι θορύβου έρχεται πλήρες αρμονικών και εστίασης, με μεγάλα είδωλα και εξαιρετικά ισορροπημένη σκηνή με κορυφαίο ύψος και παρουσία. Οι μεταβατικές αποδίδονται με απόλυτη συνέχεια και ομαλότητα, δεν είναι όμως τόσο υγρές και ρευστές όσο σε μια 300Β, θυμίζοντας περισσότερο τον πιο ουδέτερο τρόπο των 6C33C.
Η εξωτερική τροφοδοσία του Orpheus Mk II.
Ο ενισχυτής κρατάει εξαιρετικά το τέμπο και δεν δείχνει ποτέ να βιάζεται ούτε να αργοπορεί, ενώ επιμένει απολαυστικά στη διάρκεια και το σβήσιμο, πλέκοντας αριστοτεχνικά το σύνολο των οργάνων. Είναι αισθητά πιο φωτεινός ως αρμονικό φόντο δίπλα σε κορυφαίους solid state σε τάξη Α/Β και τείνει προς τα πρότυπα της 2Α3 αναφορικά με τον αέρα και την ακρίβεια της ανάπλασης του χώρου. Δεν έχει βέβαια τη χωρική άπλα σε πλάτος και βάθος ενός κορυφαίου SET κι έτσι θα έλεγα ότι αποτελεί την απόλυτη εναλλακτική στα τριοδικά push-pull. Η ισχύς βέβαια είναι περιορισμένη αλλά ήταν αρκετή για να κουνήσει (σε μικρομεσαίο χώρο) τα μεγαλοπρεπή Magnepan MG20.1, που ήταν στημένα σε αρκετά nearfield τοποθέτηση ως προς τη θέση ακρόασης. Ο Orpheus έπαιζε πολύ συχνά κοντά στα όριά του με τα μεγάλα πάνελ χωρίς να αλλοιώνει τον ήχο του ή να χρωματίζει στο παραμικρό, παραμένοντας ακριβής, μεγάλος και γεμάτος με αρμονικές και μόνο μια μικρή “κοιλιά” γύρω από το σημείο του κρος, όχι πάντα φανερή μα αναλόγως ηχογράφησης, μας υπενθύμιζε ότι δεν θα ήταν καθόλου άσχημη ιδέα η διενίσχυση, κάτι που είναι σίγουρα πιο λογικό με βάση τις γνωστές απαιτήσεις του ηχείου και, παράλληλα, αρκετά υποφερτό οικονομικά χάρη στο λογικό κόστος του ενισχυτή. Ο Orpheus είναι εν τέλει ένας πολύ χαρισματικός ενισχυτής. Έχει τρομερή ενέργεια και την παρέχει με έξοχη ακρίβεια, ησυχία και λεπτομερή παράθεση των αρμονικών, χωρίς εκπτώσεις, τρικ και εύκολες λύσεις, δίνοντας έναν μοναδικό συνδυασμό καθαρότητας, ανάλυσης, πλούτου και μουσικότητας που απλά δεν υπάρχει σε αυτά τα χρήματα, είτε από λάμπα είτε από τρανζίστορ. Αν και υποψιάζομαι ότι ο single-ended Orpheus της RT θα παίζει ακόμη καλύτερα με τα ευαίσθητα ηχεία μου, δεν μπορώ παρά να υποδείξω τον push-pull της βουλγαρικής εταιρίας ως την ευκαιρία της δεκαετίας για κατόχους ηχείων που δεν αρκούνται σε μονοψήφιο αριθμό watt αλλά διψάνε για το καλύτερο στον τομέα της ενίσχυσης.
Απίστευτο το γεγονός ότι οδήγησε ικανοποιητικά, σε μεσαίες στάθμες, ακόμη και τα Magnepan 20.1 !
Σύστημα δοκιμής: ψηφιακές πηγές Gold Note Koala & CD-7, Line Magnetic 502CA, Wadia 121, MSB Analog, προενισχυτές/ενισχυτές Conrad Johnson ART, Jeff Rowland Corus pre, Gold Note S-3 Sig., King Rex T20+PSU, ηχεία Ocellia Calliope.30 Sig., Magnepan MG20.1, Avalon Idea, ProAc Studio/Response series, πικαπ/κεφαλή: Kuzma Stabi M & CAR 50, καλώδια & accessories Ringmat Developments, Audio Note.
RT Audio Design Orpheus, τελικός ενισχυτής Class A 2x50W/4Ω. Σχεδίαση και κατασκευή στη Βουλγαρία. Αντιπρόσωπος: Obscure Audio, τηλ. 6971.606390. Τιμή: 3.000€ με την εξωτερική τροφοδοσία.
.
From RT-Audio Design:
The new power amplifier Class A push-pull is designed in the spirit of our philosophy. The separate power supply is realized with our low noise shunt regulated schematic. The rectifier section consists high-grade SIC Shottky diodes and huge capacitive filter 10000uF.In stabilizer part we use low noise shunt regulator which drive power transistors. This conception provides over 30A DC current with almost zero pulsations. The power amplifier is designed without signal capacitors, reducing the frequency and phase distortion. This of course improves bass control and time characteristics. We use professional driver which driving high quality audiophile outputs transistors. The output stage works in class A with output power 50W per channel into 4 ohm and output impedance 0.1ohm.The amplifier is silver wired for the signal path and OCC wired for power supply. All passive components are with low manufacture tolerance and we don’t use smd devices .The schematic of the amplifier is minimalist with very short signal pat. We use professional power connectors from Neutrik(not standard IEC).
.
